Ba cheart, thar aon ní eile, aontas saoránach, ní hamháin stáit agus margaí, a bheith san Eoraip

D’fhéadfadh ceannairí an Aontais a bheith den tuairim go bhfuil eolas maith ag saoránaigh an Aontais faoi ionstraimí daonlathacha amhail an Tionscnamh Eorpach ó na Saoránaigh, ach is ábhar iontais é go bhfuil an scéal fíor difriúil.

Léirigh pobalbhreith YouGov a foilsíodh ar Lá na hEorpa nach raibh a fhios ach ag 2.4 % de shaoránaigh an Aontais sna ceithre Bhallstát a ndearnadh suirbhé orthu cad atá i gceist leis an Tionscnamh Eorpach ó na Saoránaigh agus cad a dhéanann sé.

Suirbhé YouGov a d’eagraigh Eumans agus a fhaigheann tacaíocht ó Eorpaigh Nua, Saoránaigh a Tóg Thar an Eoraip agus go leor Grúpaí eile de chuid na Sochaí Sibhialta.

Tarlaíonn sé go bhfuil gníomhaithe saoránach chomh fada céanna le gníomhaithe saoránach ó institiúidí an AE agus a bhíonn ina bhFeisirí agus ina n-oifigigh de chuid an Choimisiúin.

Ar cheart dúinn a bheith buartha faoi sin agus cad is féidir linn a dhéanamh faoi? Conas is féidir le saoránaigh deireadh a chur le bacainní ar an mbealach le cur chuige níos cuimsithí i leith na polaitíochta a bhaint?

Braitheann na freagraí ar cé chomh dáiríre is a thógaimid an smaoineamh faoi Eoraip na saoránach agus faoin gciall atá againn faoin téarma.

Tráth ar cruthaíodh na hinstitiúidí Eorpacha den chéad uair, ba iad na stáit is mó a spreagfadh an chéad rud eile san Eoraip: Figiúirí amhail De Gasperi, Schuman, Spaak, Adenauer agus De Gaulle. Chruthaigh na haithreacha bunaitheacha sin, agus ba fhir uile iad sa lá atá inniu ann, rud a chuir aithne orainn mar Eoraip na náisiún agus na stát.

Sa chéad chéim mhór eile d’fhorbairt na hEorpa, chruthaíomar an rud a ndéanaim tagairt dó mar “Eoraip 2” Eoraip na margaí agus an airgid. Sa chéim seo, tráth a síníodh an Ionstraim Eorpach Aonair, titim Bhalla Bheirlín agus Conradh Maastricht, ba iad bainc agus corparáidí na príomhphróifideoirí agus athchruthaíodh an Eoraip dá réir.

Déanann Eorpaigh nua ceiliúradh ar 25 bliain ó tháinig Conradh Maastricht i bhfeidhm le “Glúin Maastricht” mac léinn i bhFoirgneamh Rialtais Limburg, Maastricht, 1 Samhain 2018 le hOllscoil Maastricht agus leis an Rialtas Cúige

Ba mhaith liom a áitiú go bhfuil an tairseach “Eoraip 3” – Eoraip na saoránach, againn anois. Seo Eoraip na sochaí sibhialta, na gcathracha agus na ndaoine a bhfuil cónaí orthu san Eoraip agus atá comhdhéanta den diaspóra Eorpach. Chuirfeadh mé san áireamh sa mhéid sin cónaitheoirí buana an AE nach bhfuil pas de chuid an AE acu ach ar cuid de shochaí na hEorpa iad.

Is é an t-éacht stairiúil a baineadh amach in Eoraip 1 ná síocháin a thabhairt don Eoraip, agus thug Eoraip 2 rathúnas don Eoraip, cé nár bhain sí leas as go fóill. Ní mór gurb é an misean atá ag Eoraip 3 an Eoraip a dhéanamh níos daonlathaí, níos cuimsithí agus níos cothroime. Is é sin an rud is tábhachtaí i dtaca le teacht aniar na samhla Eorpaí. Ní aontas stát agus margaí amháin atá san Eoraip. Is aontas saoránach é thar aon ní eile.

In Eoraip na saoránach, ní bheadh taithí againn ar an gcineál coimhthiúcháin agus scoite atá ar go leor de mhuintir an AE faoi láthair agus iad ag smaoineamh ar na hinstitiúidí Eorpacha. Bheadh céim mhór sa rannpháirtíocht dhaonlathach, ar gach leibhéal den chinnteoireacht áitiúil, réigiúnach, náisiúnta agus Eorpach.

Is ábhar é sin, toisc go rialaíonn sochaithe daonlathacha le toiliú. Gan dlisteanacht, tá an chothromaíocht íogair idir institiúidí idir-rialtasacha agus fornáisiúnta san Eoraip i mbaol i gcónaí.

An eite dheis, ní dhéanfadh ceannairí pobalacha na hEorpa riamh, i mo thuairimse, a mballstát a thabhairt amach as “Eoraip 1” – Eoraip na náisiún agus na stát. Ach cé atá le rá nach dtarraingeodh siad siar ón Euro, ó Schengen, nó fiú ó roinnt gnéithe den Mhargadh Aonair dá dtiocfadh sé chuige (“Eoraip 2”)?

Tá an daonlathas leochaileach, ach i ndomhan beo mear, tá an dara cúis ann go bhfuil tábhacht ag baint le hEoraip na saoránach. Níl monaplacht ag aon cheannaire faoin méid a bheidh i gceist leis na beartais chearta – smaointe nua á dtabhairt isteach ag saoránaigh, agus réitigh nua beartais is féidir a chur i bhfeidhm chun Eoraip níos fearr agus níos láidre a dhéanamh. Níl sé d’acmhainn againn an méid sin a chailleadh.

Sampla den scoth de na hathruithe beartais atá de dhíth san Eoraip is ea an raidhse de thionscnaimh Eorpacha ó na saoránaigh atá gníomhach faoi láthair, chomh maith le cuid mhór de na tionscnaimh a bhí ann roimhe seo, m.sh. an Ceart chun Uisce.

Is léir ón ngéarchéim aeráide agus ón bpaindéim COVID go bhfuil gá le hathrú sóisialta trom, claochlaitheach nach féidir a chur chun cinn ach ón talamh aníos. Labhraíonn go leor de na TES reatha cad is gá a athrú san Eoraip i gcomhthéacs an téarnaimh – bunioncam uilíoch, cáin ar charbón, vótaí do shaoránaigh shoghluaiste uile an AE is cuma cá bhfuil cónaí orthu san Eoraip.

Is deis gan fasach é an Clár Eorpach don Téarnamh, a léiríonn dúbailt bhuiséad an AE thar na seacht mbliana atá romhainn, chun an Eoraip a athrú.

Conas is féidir linn a shamhlú go gcaithfear go maith nó go cúramach na hacmhainní sin mura gcloisimid guth na saoránach?

Sampla an-mhaith de na saoránaigh is ea tionscnaimh Eorpacha ó na saoránaigh freisin agus iad ag glacadh freagrachta as an mbearna leis na hinstitiúidí a shárú. San am atá caite, b’fhéidir go raibh dearcadh ann maidir le cuid mhór geallsealbhóirí institiúideacha nach raibh muinín ag saoránaigh astu – ní mór athrú a dhéanamh ar an dearcadh sin agus tá sí ag athrú.

Seolann na ceannairí Eorpacha an Chomhdháil ar Thodhchaí na hEorpa, Parlaimint na hEorpa, Strasbourg, an 9 Bealtaine 2021. Creidmheas: An tAontas Eorpach

Ní mór dúinn a aithint go bhfuil na daoine againne atá gafa le polaitíocht na hEorpa chomh díreach chomh “pribhléid” agus atá ag na daoine a chuaigh isteach sna hinstitiúidí. Léiríonn suirbhé YouGov nach bhfuil mórán eolais ag na saoránaigh faoi na hionstraimí atá ar fáil dóibh chun todhchaí an Aontais a mhúnlú.

Le seoladh na Comhdhála ar Thodhchaí na hEorpa, tá deis amháin ag an Aontas Eorpach an ‘easnamh coinneála’ sin a shárú agus teagmháil a dhéanamh leis na saoránaigh arís.

Ní tharlóidh sé sin ach amháin más rud é gur saoránaigh agus gluaiseachtaí saoránach é a thugann an Chomhdháil ar Thodhchaí na hEorpa chun beocht mar fhíorchleachtadh pobail sa daonlathas pléite.

Ba cheart gurbh é an duais do rannpháirtíocht den sórt sin sásraí níos buaine a bhunú do rannpháirtíocht na saoránach idir toghcháin. Ní bagairt don Aontas é níos mó de shaoránaigh na hEorpa a mhealladh sa chinnteoireacht – d’fhéadfadh slánú an Aontais a bheith mar thoradh air sin.

60 bliain ó shin, dúirt John F Kennedy “Ask not what can do country – ask what you can do country”

Inár gcuid ama, d’fhéadfaimis a rá san Eoraip: “Ní hí an méid is féidir leis an Eoraip a dhéanamh ar do shon – inis dúinn cad is féidir leat a dhéanamh don Eoraip.”

Gairm nua na nEorpach chun gníomhaíochta: Iarr anois gur féidir leis an Eoraip a dhéanamh duit – inis dúinn cad is féidir leat a dhéanamh don Eoraip

Chun a fheiceáil cad a dúirt roinnt de chomhaltaí na nEorpach Nua nuair a chuireamar an cheist sin orthu, cliceáil anseo.

Cad é do fhreagra ar an gceist seo timeless?

Séanadh: Na tuairimí a cuireadh in iúl maidir le Fóram na dtionscnamh ó na saoránaigh, is iad dearcadh a n-údar amháinatá iontu agus ní féidir iad a dhéanamh ar aon bhealach chunseasamh an Choimisiúin Eorpaigh ná seasamh an Aontais Eorpaigh a léiriú.