Ar mhaith leat taisteal ar phas amháin áit ar bith san Aontas Eorpach? B’fhéidir gurb é an freagra a bheadh ar thionscnamh Eorpach ó na saoránaigh a chruthú

Tháinig ann do thionscnamh Eorpach féideartha nua ó na saoránaigh (TES) lena n-éileofaí cead a thabhairt do shaoránaigh córais iompair phoiblí na mBallstát a úsáid le pas aonair amháin trí rannpháirtíocht ghníomhach daoine óga i gceardlann a d’eagraigh Stand Up for Europe an 15 Deireadh Fómhair 2024, sa Bhruiséil. Ionsamhlú praiticiúil ar Thionscnamh Eorpach ó na Saoránaigh a phleanáil agus a chur chun feidhme, atá mar chuid denimeacht ‘Daonlathas Lasmuigh de na Toghcháin’,arb é is aidhm dó rannpháirtíocht daoine óga sa saol daonlathach a neartú trí chleachtais rannpháirtíochta agus dhioscúrsacha. 

Chuir sé ar chumas 30 rannpháirtí óg ón mBeilg togra a fhorbairt go comhoibríoch le haghaidh pas uathúil iompair phoiblí uile-Aontais i gcleachtadh chun tuilleadh eolais a fháil faoin Tionscnamh Eorpach ó na Saoránaigh agus chun iniúchadh a dhéanamh ar an gcaoi ar féidir le saoránaigh páirt ghníomhach a ghlacadh i múnlú beartais. Ní leis an bhfoghlaim amháin a bhain an cheardlann - eispéireas praiticiúil tumthach a bhí ann ina ndearna an lucht freastail straitéisí cumarsáide a cheapadh go gníomhach agus ina ndeachaigh siad i dteagmháil le saineolaithe, rud a d’fhág go raibh an tionscnamh céim amháin níos gaire don réaltacht.

Bhí an cheardlann seo mar chuid d’aistear níos mó a thosaigh níos luaithe in 2024, agus ba é an tríú ceann é i sraith ceardlann a bhí dírithe ar shaoránaigh óga a threorú tríd an bpróiseas chun tionscnamh Eorpach ó na saoránaigh (TES) a fhorbairt agus a thíolacadh. Le linn na sraithe ceardlann, chuaigh na rannpháirtithe i ngleic leis an gcoincheap de phas iompair phoiblí uathúil ar fud an Aontais, ábhar a roghnaíodh sa chéad seisiún ó thosaíochtaí an Aontais a leag na hinstitiúidí amach sa Dearbhú Comhpháirteach bliantúil.  Sa dara seisiún, d’fhoghlaim siad conas TES a dhréachtú, teideal, lógónna dearaidh agus forálacha dlíthiúla a thabhairt dó lena chur isteach. Sa chéim dheiridh, d’oibrigh na rannpháirtithe ar phleananna chun sínithe a bhailiú, feachtasaíocht a dhéanamh agus tacaíocht a bhailiú dá dtogra, agus ar an gcaoi sin próiseas iomlán an Tionscnaimh Eorpaigh ó na Saoránaigh a chur i gcrích.

Thug an ghníomhaíocht deis do rannpháirtithe páirt a ghlacadh i bplé painéil le saineolaithe agus i gceardlann phraiticiúil, ag ionsamhlú na gcéimeanna deiridh d’fheachtas TES. Murab ionann agus gnáthchur i láthair, spreag an seisiún seo rannpháirtíocht iomlán, ag cinntiú nár fhoghlaim an lucht freastail faoi phróiseas an Tionscnaimh Eorpaigh ó na Saoránaigh amháin ach gur chuir siad i bhfeidhm go gníomhach é.

Sa chéad chuid, roinn Vasiliki Mustakis (Bainisteoir an Daonlathais Rannpháirtíochta ag Seirbhís Gnímh na Saoránach Eorpach, ECAS)agus Tony Venables (Cearta na Saoránach Eorpach, Rannpháirtíocht agus Iontaoibh - Fondúireacht ECIT), léargais ar a n-éiríonn le TES. Chuir Vasiliki rannpháirtithe in aithne d’Fhóram an Tionscnaimh Eorpaigh ó na Saoránaigh, ag míniú conas a d’fhéadfadh eagraithe tairbhe a bhaint as a thacaíocht, amhail an tseirbhís ‘iarr ar shaineolaí’, inar féidir le heagraithe comhairle dlí a fháil agus a dtionscnamh á ullmhú acu. Roinn Tony Venables a chomhairle dea-chleachtais bunaithe ar an taithí a bhí aige leis an tionscnamh Voters Without Borders, tionscnamh a d’fhág, in ainneoin nár bailíodh na sínithe riachtanacha, tionchar buan trí fheasacht a mhúscailt maidir le cearta vótála ar fud an Aontais agus a rannchuidigh le cláir oibre a shocrú. 

Ceann de na príomhphointí ón bplé a bhí ann ná an tábhacht a bhaineann le hullmhúchán luath. Dar leis na saineolaithe, braitheann rath aon fheachtais TES ar phleanáil straitéiseach, lena n-áirítear acmhainní a fháil i bhfad roimh thús bhailiú na sínithe. Bhí na rannpháirtithe an-rannpháirteach, agus chuir siad go leor ceisteanna maidir le, mar shampla, tacaíocht institiúideach agus conas a d’fhéadfadh an Coimisiún Eorpach cabhrú níos fearr le feachtais TES, agus aghaidh á tabhairt acu ar an bhfáth a mbíonn sé deacair ar go leor tionscnamh tarraingt siar.

Tar éis an phléphainéil, roinn na rannpháirtithe ina dhá ghrúpa, agus cuireadh de chúram ar gach ceann acu gnéithe riachtanacha d’fheachtas a dhearadh don tionscnamh hipitéiseach maidir le pas iompair phoiblí uilíoch. Dhírigh grúpa amháin ar straitéis chumarsáide, ag féachaint ar an gcaoi a bhféadfaí ardáin na meán sóisialta, tionchairí agus údaráis áitiúla a shlógadh chun an tionscnamh a chur chun cinn. I measc na smaointe a bhí acu bhí laethanta bréige a eagrú chun na buntáistí a bhaineann le taisteal trasteorann a léiriú, agus díriú ar dhaoine óga trí scoileanna agus ollscoileanna.

Dhírigh an dara grúpa ar rannpháirtíocht páirtithe leasmhara agus ar straitéisí tiomsaithe airgid. Phléigh siad rannpháirtíocht FPEnna, polaiteoirí áitiúla, agus cuideachtaí iompair, ag cur béime ar an gcaoi a bhféadfadh cuideachtaí príobháideacha, amhail monaróirí sliseanna, a bheith ina bpríomhthacadóirí airgeadais. 

Thug an cheardlann eolas praiticiúil do rannpháirtithe maidir le conas TES a cheapadh agus a chur chun cinn, agus thug sí na huirlisí dóibh chun machnamh cruthaitheach a dhéanamh ar rannpháirtíocht páirtithe leasmhara agus ar straitéisí cumarsáide. 

Léirigh go leor daoine a bhí i láthair suim mhór i dtionscnamh oifigiúil a dhéanamh den togra maidir le pas iompair phoiblí, rud a léiríonn conas is féidir le ceardlanna den sórt sin gníomhaíocht inláimhsithe a spreagadh. Trí dhul níos faide ná feasacht a mhúscailt, léirítear leis an gcur chuige praiticiúil sin i leith phróiseas an Tionscnaimh Eorpaigh ó na Saoránaigh go bhféadfaí rannpháirtíocht réamhghníomhach shibhialta a chothú agus rannchuidiú le daonlathas na hEorpa a mhúnlú. Chun é a chur go simplí, cruthaítear leis an tionscnamh seo gur féidir le saoránaigh eolasacha, nuair a thugtar na huirlisí cearta dóibh, fíorathrú a chur chun cinn laistigh den Aontas.