Nagħmlu l-każ għal Awtorità Ewropea għall-Ambjent li tista’ tissanzjona lil min iniġġes transfruntier fl-UE

l-inizjattiva taċ-ċittadini Ewropej Ħolqien ta’ Awtorità Ewropea għall-Ambjent titlob li jitwaqqaf korp ċentrali tal-UE li jkollu s-setgħat li jieħu deċiżjonijiet amministrattivi li jorbtu lill-Istati Membri u lin-negozji kull meta l-impatt ambjentali tal-attivitajiet tagħhom jestendi lil hinn mill-fruntieri nazzjonali u jseħħ fil-livell tal-UE. l-inizjattiva hija mmexxija mill-Membru Ungeriż tal-Parlament Ewropew (MPE) Anna Donáth mill-grupp Renew Europe. Rebeka Hevesi hija avukat speċjalizzat fil-liġi tal-UE u r-riżoluzzjoni ta’ tilwim internazzjonali u hija l-konsulent legali ta’ Anna Donáth. Hija wkoll ir-rappreżentanta sostituta ta’ din l-inizjattiva taċ-ċittadini Ewropej. 

Q: X’inhi d-differenza bejn l-Awtorità Ewropea għall-Ambjent li għandek l-għan li toħloq u l-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent attwali, u għaliex taħseb li t-twaqqif ta’ dan il-korp il-ġdid huwa importanti għaċ-ċittadini Ewropej?

Rebeka Hevesi: Aħna lkoll tassew imħassba dwar kwistjonijiet ambjentali, u l-MPE Anna Donáth kellha ħafna esperjenzi dwar l-impatt ambjentali transkonfinali u t-tniġġis transkonfinali, li ma ġewx ittrattati u ġestiti b’mod xieraq mill-awtoritajiet nazzjonali.

Aħna ħsibna li għandna noħolqu awtorità Ewropea li tista’ toħroġ deċiżjonijiet legalment vinkolanti u ġġiegħel lill-pajjiżi jikkonformaw mar-regolamenti ambjentali Ewropej u nazzjonali. Filwaqt li l-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent eżistenti hija istituzzjoni tassew tajba, tista’ toħroġ biss rakkomandazzjonijiet u “liġi mhux vinkolanti”. Peress li l-Unjoni Ewropea hija impenjata bis-sħiħ fl-aġenda ekoloġika, nemmnu li għandna bżonn awtorità li tista’ toħroġ deċiżjonijiet legalment vinkolanti u li tista’ tissanzjona lil min iniġġes transfruntier, jekk l-effett ambjentali jidher fil-livell tal-UE. 

Tweet minn Anna Júlia Donáth: Is-Sajó/Slanaá (xmara Slovakka-Ungeriża) ilha mejta għal ġimgħat fuq in-naħa Slovakka. Mejta minħabba t-tniġġis minn minjiera fis-Slovakkja li faqqgħet aktar minn tliet xhur ilu.

Il-MPE Anna Donáth hija l-organizzatur ewlieni ta’ din l-inizjattiva taċ-ċittadini Ewropej u kellha esperjenza diretta fit-tniġġis transkonfinali meta x-xmara Sajó (Slaná fis-Slovakk), li taqsam mis-Slovakkja lejn l-Ungerija, kienet imniġġsa minħabba sustanzi tossiċi li ħarġu fiha. Hija qajmet il-vuċi tagħha kontra dan it-tniġġis transkonfinali li kkawża ħsara ambjentali serja li ma kinitx ġestita fil-ħin u b’mod effiċjenti mill-awtoritajiet nazzjonali. Dan wassal għall-idea li tinħoloq Awtorità Ewropea għall-Ambjent li tkun istituzzjoni ambjentali sovranazzjonali, u tkun tista’ tissanzjona lil min iniġġes u tinforza r-regoli ambjentali Ewropej u nazzjonali fil-każijiet fejn l-awtoritajiet nazzjonali ma jkunux jistgħu jew ma jkunux iridu jaġixxu fil-ħin.

Tweet minn Anna Júlia Donáth: Dak li qed jiġri bħalissa huwa simbolu traġiku tal-fatt li l-konservazzjoni u l-protezzjoni tan-natura ma jistgħux ikunu kwistjoni esklussivament nazzjonali fis-seklu 21. Dak li qed jiġri lis-Sajó hija kwistjoni pan-Ewropea, u għalhekk irridu naġixxu flimkien.

Il-każ ta’ dik ix-xmara Sajó/Slaná kien kwistjoni tal-Unjoni Ewropea minħabba li kien jikkonċerna lill-Ungerija u lis-Slovakkja, żewġ Stati Membri tal-UE. Iżda naraw li hemm problema rikorrenti kullimkien fl-Unjoni Ewropea, hemm tniġġis transkonfinali u hemm effetti ambjentali transkonfinali li jinjoraw il-fruntieri nazzjonali u lanqas ma jiġu ttrattati kif suppost jew fil-ħin mill-awtoritajiet nazzjonali. Xi drabi, dawn l-awtoritajiet nazzjonali huma taħt influwenza governattiva u jistgħu jkunu qed jippruvaw jipproteġu kumpaniji multinazzjonali kbar u interessi, li huma wħud minn dawk li jniġġsu l-aktar fl-UE, u ma jistgħux jaġixxu minħabba n-nuqqas ta’ għarfien jew kompetenza tagħhom fl-oqsma l-aktar avvanzati tal-liġi ambjentali.

Aħna nemmnu li l-awtoritajiet nazzjonali jkunu jeħtieġu xi għajnuna addizzjonali minn Aġenzija Ewropea għall-Ambjent, minħabba li t-tniġġis u l-impatt ambjentali jinjoraw il-fruntieri nazzjonali.

Eżempji ta’ impatti ambjentali u tniġġis fil-livell tal-UE fejn l-Awtorità Ewropea għall-Ambjent tista’ tieħu azzjoni jinkludu dan li ġej: 

Tniġġis transkonfinali tal-arja

It-tniġġis tal-ilma

Tniġġis tal-baħar

Kontaminazzjoni tal-ħamrija

Tniġġis mill-istorbju

Ġestjoni transkonfinali tal-iskart

It-Tibdil fil-Klima

*Estratt mit-talba għar-reġistrazzjoni tal-inizjattiva taċ-ċittadini Ewropej.*

Q: X’kienu l-isfidi ewlenin għalik fil-proċess ta’ reġistrazzjoni?

Rebeka Hevesi: Jien avukat u jien familjari u għandi għarfien espert fil-liġi tal-UE, iżda qatt ma rreġistrajt inizjattiva taċ-ċittadini Ewropej qabel. Għaddejt mir-Regolament, għaddiet mill-Forum, u r-rakkomandazzjonijiet kollha dwar kif nagħmlu dan, u rnexxielna nirreġistraw l-inizjattiva mal-ewwel tentattiv! 

Il-Forum kien utli ħafna minħabba li hemm ħafna mistoqsijiet li qed jitwieġbu jew mill-esperti tal-Forum jew minn organizzaturi oħra. Għaddejt minn dawn il-mistoqsijiet kollha u ċċekkjajt il-materjal disponibbli fuq il-Forum bħall-vidjo li jispjega fid-dettall kif għandek tabbozza t-talba tiegħek. Meta l-Inizjattiva ġiet irreġistrata b’suċċess, it-tim tal-Forum tal-ECI ikkuntattjana biex joffrilna Sejħa ta’ Merħba, li kienet opportunità biex inwieġeb kwalunkwe mistoqsija li jista’ jkolli dwar il-passi li jmiss fil-ġbir tal-firem u fl-organizzazzjoni tal-kampanja madwar l-UE.

Jien definittivament nirrakkomanda lil min ikun għadu jibda li għandu l-intenzjoni li jressaq talba ta’ reġistrazzjoni biex jgħaddi mill-Forum u jiċċekkja l-materjal u r-regolamenti dwar l-inizjattiva taċ-ċittadini Ewropej għaliex dak huwa l-aħjar sors biex jitgħallem u jifhem kif jaħdem il-proċess tal-ECI. 

F’isem Anna, verament inħeġġeġ lil kulħadd biex jiffirma l-inizjattiva tagħna għaliex verament neħtieġu Awtorità Ewropea għall-Ambjent b’saħħitha, indipendenti u supranazzjonali, li tgħin u tikkomplementa l-awtoritajiet u l-kompiti ambjentali nazzjonali, tgħin fil-prevenzjoni tat-tniġġis ambjentali fil-livell tal-UE u tinforza d-dritt taċ-ċittadini Ewropej għal ambjent b’saħħtu.

Ħu azzjoni issa!

Il-kampanja tibqa’ għaddejja sa Jannar 2025, u ċ-ċittadini tal-UE huma eliġibbli biex jiffirmaw l-ECI jistgħu jiċċekkjaw il-paġna uffiċjali tal-inizjattiva u jiffirmaw din l-inizjattiva fuq: https://citizens-initiative.europa.eu/initiatives/details/2023/000011_en

Ikseb parir legali 

Tgħallem kif tabbozza u tissottometti l-inizjattiva tiegħek