Over “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel”
“Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel” is het achtste succesvolle Europees burgerinitiatief (EBI). Het roept de Europese Commissie op om het EU-verbod op het ontvinnen van haaien aan te scherpen. Het initiatief heeft tot doel de bestaande Verordening (EU) nr. 605/2013, die het ontvinnen van haaien verbiedt, uit te breiden door ook de invoer, uitvoer en handel in losse haaienvinnen binnen de Europese Unie te verbieden.
Het initiatief werd op 2 januari 2020 geregistreerd en kwam vervolgens trager op gang dan andere succesvolle EBI’s. De campagne kreeg te maken met grote belemmeringen door de COVID-19-pandemie. Daarom werd de verzamelperiode bij uitzondering verlengd met één jaar, tot 31 januari 2022 (in overeenstemming met Verordening (EU) 2020/1042, Besluit C(2020) 9226 en Besluit C(2021) 1121). Ondanks deze obstakels heeft het initiatief een opmerkelijk resultaat weten te behalen: er werden 1.119.996 geverifieerde steunbetuigingen verzameld. Opvallend genoeg werden de meeste handtekeningen verzameld gedurende de laatste twintig dagen van de campagne. In 15 EU-landen werd de minimumdrempel gehaald, wat duidelijk maakte dat er in heel Europa een groot draagvlak was voor het initiatief. De verzamelde handtekeningen werden onmiddellijk voorgelegd aan de nationale autoriteiten voor verificatie.
Na het verificatieproces, dat ook werd verlengd vanwege de COVID-19-pandemie, werd het initiatief op 11 januari 2023 formeel bij de Europese Commissie ingediend (persaankondiging). De Commissie heeft hierop gereageerd door op 5 juli 2023 een mededeling te publiceren waarin zij haar standpunt uiteenzette en acties voorstelde op drie gebieden: beoordelen of een wetgevingsinitiatief mogelijk is om een einde te maken aan de handel in losse vinnen, een effectbeoordeling uitvoeren en de relevante statistieken verbeteren, de handhaving van de traceerbaarheidsmaatregelen van de EU versterken en samenwerken met internationale partners (persbericht).
Wat heeft “Stop het ontvinnen van haaien” tot een succes gemaakt?
Het is van essentieel belang om een sterk supportersnetwerk en strategische partnerschappen met verschillende organisaties op te zetten voordat het initiatief van start gaat. Ook tijdens de campagneperiode is het belangrijk om te blijven netwerken, zodat steeds meer mensen het initiatief weten te vinden en de belangstelling ervoor blijft groeien.
Het gebruik van sociale media is cruciaal om een groter publiek te bereiken en nieuwe doelgroepen aan te spreken, waardoor de zichtbaarheid en impact van het initiatief groter worden.
Het oprichten van vrijwilligersteams in verschillende EU-landen helpt om lokale campagnes op te zetten en gaande te houden. Dit zorgt voor steun van de burgers en blijvende betrokkenheid van verschillende gemeenschappen.
Burgerinitiatief geregistreerd
2.1.2020
Begindatum verzamelen handtekeningen
31.1.2020
Einddatum verzamelen handtekeningen
31.1.2022
Einddatum na verlenging vanwege COVID-19
Geldig initiatief
11.1.2023
Verificatie initiatief na verlenging vanwege COVID-19
Antwoord van de Europese Commissie
5.7.2023
De strategie van “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel”
Voorbereiding
De organisatoren van “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel” waren, net als organisatoren van andere EBI’s, zeer gepassioneerd voor hun onderwerp en waren klaar om een vliegende start te maken. De voorbereiding van een EBI is misschien wel de belangrijkste fase. Tijdens de voorbereidingsfase ontwikkelen de organisatoren hun campagnestrategie en bouwen zij hun netwerk op. Het opbouwen van een netwerk van partners en vrijwilligers was essentieel voor het welslagen van dit EBI. Dit initiatief werd gesteund door 105 organisaties, 14 watersportverenigingen, 14 bedrijven en 16 beroemdheden/invloedrijke personen. De belangrijkste pleitbezorger was de ngo Sea Shepherd, die de organisatoren financiële steun, expertise in campagnevoering en advies verstrekte.
Het was een uitdaging om ervoor te zorgen dat deze partnernetwerken het initiatief actief ondersteunden. De organisatoren hebben hier een oplossing voor gevonden door onlinebijeenkomsten te organiseren en zo de partners op de hoogte te houden over de voortgang van het initiatief. Ook stuurden ze regelmatig een nieuwsbrief, maakten ze content die de partners konden aanpassen voor hun eigen communicatiekanalen, en werkten ze ideeën uit voor evenementen om het initiatief in hun eigen omgeving te promoten.
Ook het uitbouwen van een online-aanwezigheid was van cruciaal belang voor dit initiatief, omdat het verzamelen van handtekeningen plaatsvond tijdens de COVID-19-pandemie en er dus geen fysieke evenementen georganiseerd konden worden. De organisatoren zetten een meertalige website op met achtergrondinformatie over het initiatief, de eisen van het initiatief en hulpmiddelen zoals factsheets en een campagneoverzicht. De organisatoren bouwden ook hun online-aanwezigheid op sociale media uit: Facebook (14.000 volgers), Instagram (35.800 volgers), X (het vroegere Twitter) (1.799 volgers) en YouTube (219 abonnees).
Fondsenwerving en middelen
In totaal hebben de organisatoren van “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel” 17.360 euro aan steun en middelen ingezameld.
Bronnen van financiering (€)
Opmerking: Meer informatie over de steun en financiering voor “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel” is beschikbaar op de pagina van het initiatief in het EBI-register. Alleen bijdragen van meer dan 500 euro per sponsor moeten worden gemeld.
Campagnestrategie en plan voor het verzamelen van handtekeningen
De organisatoren van het initiatief wezen 10 EU-landen waar zij de minimumdrempel wilden bereiken aan als doelgroep: Tsjechië, Duitsland, Griekenland, Spanje, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Hongarije, Nederland en Oostenrijk. De organisatoren kozen deze landen om twee redenen:
- ze zijn betrokken bij de handel in haaienvinnen en de EBI-voorstellen hebben rechtstreekse gevolgen voor hen,
- de meeste partnerorganisaties van de organisator, vrijwilligers en influencers zijn in deze landen actief.
Als gevolg van de pandemie moesten de organisatoren hun oorspronkelijke campagnestrategie herzien en zich richten op hun online-aanwezigheid en het online verzamelen van handtekeningen. Dankzij de verlenging van de termijn voor het verzamelen van handtekeningen, de hulp van hun netwerk van partners en vrijwilligers en hun sterke socialemediacampagne zijn de organisatoren erin geslaagd dit obstakel te overwinnen. Opmerkelijk genoeg hebben de organisatoren via deze partners, vrijwilligers en socialemediacampagnes in de twintig dagen vóór het officiële einde van de verzamelperiode meer dan 500.000 handtekeningen weten te verzamelen. Dit was vooral te danken aan de grotere bekendheid van de campagne, waarbij influencers een cruciale rol speelden. Elke mijlpaal die door de organisatoren en vrijwilligers werd bereikt, zoals het halen van de vereiste drempel in een lidstaat, bood de gelegenheid om een nieuwe impuls te geven aan het initiatief. Ook wanneer belangrijke mijlpalen op het gebied van de bescherming van het zeemilieu werden bereikt, maakten de organisatoren daarvan gebruik om hun initiatief te promoten en het bewustzijn te vergroten. Ondanks de pandemie konden de organisatoren met succes een aantal pan-Europese evenementen organiseren in grote steden zoals Rome, Athene en Berlijn.
De organisatoren van het initiatief maakten gebruik van het centrale online verzamelsysteem. Door de pandemie verliep het verzamelen van handtekeningen in de loop van de campagne moeizamer en trager. De organisatoren gebruikten hun netwerk van partners en vrijwilligers om de dynamiek in stand te houden en het initiatief te blijven promoten. Via influencers kreeg het initiatief een vrij grote aanwezigheid op sociale media. Dit had een enorme impact op de campagne en leidde ertoe dat meer dan 1,1 miljoen handtekeningen werden verzameld. Meer informatie is te vinden in het blogbericht op het EBI-forum.
Proces voor het verzamelen en verifiëren van handtekeningen
De verzameling van handtekeningen “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel” eindigde op 31 januari 2022. Na de verlenging van de verzamelperiode haalde het initiatief uiteindelijk 1.202.121 handtekeningen bijeen in 27 EU-landen, waarvan 93 % door de bevoegde nationale autoriteiten geldig werd verklaard. Na het formele proces was een definitief aantal van 1.119.996 handtekeningen gevalideerd door de nationale autoriteiten. De vereiste drempelwaarde werd in 15 EU-landen bereikt.
Vervolgens werd het initiatief officieel ingediend bij de Commissie op 11 januari 2023, waarmee de onderzoeksperiode van zes maanden aanving. Om te vieren dat ze hun initiatief officieel bij de Commissie hadden ingediend, organiseerden de EBI-organisatoren een evenement op het Luxemburgplein in Brussel. Meer dan 50 mensen uit meer dan 10 EU-landen kwamen bijeen voor het Europees Parlement om dit moment te vieren (bericht op sociale media).
Aantal verzamelde steunbetuigingen voor “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel” per lidstaat
De vinkjes in de grafiek geven aan in welke EU-landen de drempel voor steunbetuigingen voor het initiatief is gehaald. “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel” bereikte in 15 EU-landen de minimumdrempel. De volledige tabel met steunbetuigingen voor “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel” is beschikbaar op de pagina over dit initiatief in het EBI-register.
De impact van “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel”
Formele indiening en bijeenkomsten met de Commissie
Na de formele indiening van het initiatief “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel” op 11 januari 2023 (persbericht) hadden de organisatoren op 6 februari 2023 een ontmoeting met Virginijus Sinkevičius, Europees commissaris voor Milieu, Oceaan en Visserij (fotoreportage).
Hoorzitting in het Europees Parlement
Op 27 maart 2023 hield het Europees Parlement een openbare hoorzitting over het initiatief “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel” (opname). De organisatoren presenteerden de doelstellingen van het initiatief en gingen in gesprek met de leden van het Europees Parlement (opvallendste momenten EP-hoorzitting). Op 11 mei 2023 werd het initiatief “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel” besproken in een plenaire vergadering van het Europees Parlement (opname).
Formeel antwoord van de Europese Commissie
Op 5 juli 2023 nam de Europese Commissie een mededeling aan met daarin de acties die zij naar aanleiding van het initiatief zal ondernemen. De Commissie verwelkomde het initiatief en erkende dat veel EU-burgers het stopzetten van de handel in vinnen zeer belangrijk vinden. In de mededeling werden de verwachte voordelen van elk van de voorstellen van het initiatief beoordeeld (persbericht). De Commissie zal:
- nagaan of een wetgevingsmaatregel geschikt zou zijn om een einde te maken aan de handel in losse haaienvinnen en een effectbeoordeling starten van de ecologische, sociale en economische gevolgen van de toepassing van het beleid betreffende “op natuurlijke wijze vastzittende vinnen”;
- de statistieken over de handel in haaienproducten tegen eind 2024 verbeteren;
- beter toezien op de naleving van de traceerbaarheidsmaatregelen van de EU door striktere handhaving van het EU-recht dat van toepassing is op de gehele waardeketen;
- het internationale optreden van de EU opvoeren door te pleiten voor een wereldwijd verbod op het ontvinnen van haaien en andere acties.
Op 13 juli 2023 hadden de organisatoren een ontmoeting met commissaris Sinkevičius om de reactie van de Commissie op het EBI te bespreken. Op 6 oktober 2023 publiceerden de organisatoren van het EBI een mededeling over de reactie van de Commissie, waarin alle argumenten werden belicht die in overweging moeten worden genomen voor een eerlijke en evenwichtige effectbeoordeling (persmededeling van “Stop het ontvinnen”).
Tips voor toekomstige organisatoren
Hieronder volgen enkele belangrijke tips van de organisatoren van “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel” voor een succesvolle campagne:
Zet een breed en betrokken netwerk van partnerorganisaties en vrijwilligers op voordat de campagne van start gaat. Blijf open in de communicatie, verstrek promotiemateriaal en zorg ervoor dat uw partners de juiste middelen in handen krijgen om de boodschap doeltreffend te verspreiden.
Benut sociale media om contact te leggen met beroemdheden en influencers die het bereik van uw initiatief kunnen vergroten.
Stel vragen aan onze deskundigen als u twijfels hebt over uw initiatief!
Aanvullende informatie
Aanvullende informatie over “Stop het ontvinnen van haaien – Stop de handel” is te vinden op de pagina van dit initiatief in het EBI-register.
