Pobudzanie wzrostu obszarów wiejskich, ochrona i promowanie tradycji kulturowych oraz bezpieczeństwo żywnościowe

Inicjatywa „Ochrona dziedzictwa wiejskiego UE, bezpieczeństwo żywnościowe i podaż” ma na celu podniesienie świadomości i przyciągnięcie większej liczby inwestycji UE na obszary wiejskie, aby wspierać przedsiębiorstwa i działania, które utrzymują życie wsi i żywność na naszych stołach.

Głównym elementem tej europejskiej inicjatywy obywatelskiej jest to, że rolnictwo nie jest już finansowo atrakcyjnym zawodem dla młodych ludzi, co przyczynia się do wyludniania się obszarów wiejskich, drenażu mózgów i utraty tradycji kulturowych. Jeżeli tendencje te utrzymają się, bezpieczeństwo żywnościowe UE (nasza niezależność żywnościowa i suwerenność żywnościowa) będzie zagrożone z powodu braku doświadczonych kierowników gospodarstw rolnych oraz zachęt do podejmowania i wprowadzania innowacji w tym zawodzie. Ostatecznie konieczne jest większe poszanowanie społeczne i uznanie roli, jaką odgrywają rolnicy.

Żywność musi być przystępna cenowo, a rolnictwo musi być rentowne

Od dziesięcioleci UE przoduje na samowystarczalności podstawowej produkcji żywności, a wspólna polityka rolna w całej Unii jest sztandarową polityką wspierającą rolników, bezpieczeństwo żywnościowe i szeroko dostępną żywność po przystępnych cenach dla konsumentów.

Obecnie jednak konsumenci płacą (względnie) więcej za swoje podstawowe składniki żywności niż w ostatnich dziesięcioleciach, jednak rolnicy również zmagają się z trudnościami na przeciwległym końcu łańcucha produkcji.

Bycie rolnikiem jest obecnie droższe, do tego stopnia, że zawód ten staje się coraz bardziej niepożądany. Wymienić niektóre z bardziej rozpowszechnionych czynników: kryzys związany z kosztami życia; koszty energii; koszty wdrożenia najnowszych norm w zakresie ochrony środowiska i dobrostanu zwierząt; rekordowe wysokie koszty nawozów i innych środków produkcji; bardziej zaawansowane wymogi edukacyjne w zakresie nowoczesnych praktyk rolniczych; częstsze występowanie susz i innych form zmiany klimatu; a także ich dotkliwość [...] przyczyniają się do rozwoju zawodu, któremu brakuje długoterminowej stabilności i pozytywnych perspektyw finansowych. Dodając więcej paliwa do pożaru, rolnicy są bardziej niż kiedykolwiek kontrolowani przez osoby i instytucje, które nie rozumieją i nie dostrzegają wartości, jaką rolnictwo zapewnia resztie ludności. Nie ma wątpliwości, że do końca 2022 r. fińska Centralna Unia Producentów Rolnych i Właścicieli Leśnych (MTK) ogłosiła, że w latach 2020–2021 w całym kraju zamknięto 1000 gospodarstw.

Jeżeli jednak praca rolnicza zmniejszyła rentowność, a mniej ludzi chce się z nią zaangażować, zagrażamy bezpieczeństwu żywnościowemu Europy. To nasza zdolność do produkcji własnej żywności bez polegania na imporcie spoza UE. Jeżeli nasi rolnicy nie mogą zarabiać na dobre życie, w jaki sposób możemy oczekiwać, że następne pokolenie pójdzie w ślady i zagwarantuje, że żywność będzie nadal uprawiana na naszych talerzach?

Jak podkreśla Europejska Rada Młodych Rolników, młodzi rolnicy mają jeszcze większe znaczenie, często brakuje im środków na pokrycie znacznych jednorazowych kosztów związanych z zakupem i założeniem gospodarstwa rolnego i którym banki niechętnie pożyczają pieniądze w zależności od wieku. Ponadto młodzi rolnicy, ich grunty i uprawy odczują znacznie większe straty w wyniku zmiany klimatu w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat niż ich odpowiednicy, którzy przejdą na emeryturę za kilka lat. Wiem o tym młodzież wchodząca do zawodu, co znajduje odzwierciedlenie w fakcie, że jedynie 11 % wszystkich gospodarstw rolnych w UE jest prowadzonych przez rolników w wieku poniżej 40 lat. Z kolei 57,6 % zarządzających gospodarstwami rolnymi w UE ma co najmniej 55 lat, co podkreśla, jak zmienia się demografia wieku w tym zawodzie. Jak wynika z tego ogólnego przeglądu przeprowadzonego przez BBC, wśród wszystkich państw UE Cypr wykazuje największe różnice. Na każdego rolnika w wieku poniżej 35 lat przypada 33 rolników w wieku powyżej 65 lat.

Biorąc pod uwagę te wyższe koszty operacyjne oraz zwiększoną niepewność, jaką będą miały susze i inne czynniki środowiskowe, nasi rolnicy i społeczności wiejskie, w których żyją, potrzebują więcej uwagi, inwestycji i stabilności finansowej, aby utrzymać się, a tym samym utrzymać nas wszystkich. Dopiero wtedy zawód ten może zostać zrewitalizowany i stać się pożądany.  

Z tych powodów europejska inicjatywa obywatelska jest wspierana i promowana przez kilka europejskich stowarzyszeń i organizacji rolniczych: Avec (mięso drobiowe); CarniSostenibili; CLITRAVI (mięso przetworzone); Euro Foie Gras, The European Livestock Voice; FEAP (akwakultura), International Fur Federation, UECBV (mięso i zwierzęta gospodarskie) oraz Verband der Deutschen Lederindustrie e.V (niemieckie stowarzyszenie skórzane).

Utrata kultury i tradycji wiejskich

Przyszłość obszarów wiejskich w całej UE zależy przede wszystkim od młodzieży. Jednak w całej UE młodzi ludzie opuszczają tereny wiejskie na nurkach, aby studiować, pracować i mieszkać w miastach. Jak wynika z niedawnego raportu Tuomasa Kuhmonena, dyrektora ds. badań w fińskim Centrum Badań nad Przyszłościami (FFRC), w wielu przypadkach transformacja ta ma miejsce nie dlatego, że miasta oferują wszystko pragnienie młodzieży (czynniki przyciągające), ale raczej dlatego, że ich obszar lokalny nie może zapewnić odlegle porównywalnych możliwości gospodarczych (czynniki stymulacyjne). Ta utrata młodych pracowników na obszarach wiejskich w wyniku braku konkurencyjności gospodarczej jest największym czynnikiem przyczyniającym się do wyludniania się obszarów wiejskich i stanowi przykład zjawiska migracyjnego zwanego drenażem mózgów.

Co istotne, wyludnianie się obszarów wiejskich zagraża utracie praktyk związanych z dziedzictwem kulturowym, tradycji wiejskich oraz, w niektórych przypadkach, języków mniejszościowych lub dialektów. W całej UE istnieją lokalne festiwale, obchody i ciekawe pozostałości z wieków, które są podtrzymane przez miejscowych mieszkańców, którzy kontynuują bogatą historię swojego obszaru. Niestety, ponieważ młodzież z regionów wiejskich odczuwa presję na opuszczenie, tradycje, które tak długo definiowały i utrzymywały te wyjątkowe obszary, ulegają erozji do czasu ich trwałej utraty.

UE słusznie przywiązuje ogromną wartość do różnorodności obywateli Europy i ich doświadczeń. I choć naturalne jest, że niektóre tradycje zanikają z praktyki, ponieważ ewoluowały czasy, żyjemy obecnie w okresie masowej utraty praktyk związanych z dziedzictwem kulturowym na obszarach wiejskich w całej UE, a wszystko to ze względu na podobne przyczyny gospodarcze. Zasługują na walkę.

Podsumowanie

Na powierzchni może wydawać się dziwne łączenie dziedzictwa kulturowego obszarów wiejskich z obawami dotyczącymi bezpieczeństwa żywnościowego, ale osoby, których to dotyczy, znajdują się w dużej mierze w tej samej puli, a rozwiązania mają również duże znaczenie. Wszystko polega na inwestowaniu i wzbogacaniu obszarów wiejskich. Musimy uczynić je pożądanymi i przystępnymi cenowo dla młodych pracowników zainteresowanych karierą rolniczą oraz wykorzystać politykę, aby pokazać, że rolnictwo wiejskie jest równie szanowane i doceniane jak praca w miastach.

W związku z tym, aby zachować to, co sprawia, że nasze regiony wiejskie są wyjątkowe dla przyszłych pokoleń, oraz aby zapewnić zrównoważony charakter społeczności produkujących żywność w całej UE, potrzebujemy większego zaangażowania UE na rzecz promowania rentownego rolnictwa, dziedzictwa regionalnego, zrównoważonego wzrostu na obszarach wiejskich oraz podnoszenia poziomu życia na obszarach wiejskich.

Zadziałaj już teraz! 

Kampania trwa do listopada 2023 r., a obywatele UE mogą podpisać europejską inicjatywę obywatelską pod adresem: www.protectruralheritage.eu

Obejrzyj oficjalną stronę inicjatywy: https://citizens-initiative.europa.eu/initiatives/details/2022/000007_en