Ευρώπη χωρίς γούνες

Η «Ευρώπη χωρίς γούνες» είναι η 10η επιτυχημένη Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών (ΕΠΠ), η οποία ζητεί την απαγόρευση, σε επίπεδο ΕΕ, της εκτροφής γουνοφόρων ζώων και της πώλησης προϊόντων γούνας εντός της ενιαίας αγοράς.

Η «Ευρώπη χωρίς γούνες» καταχωρίστηκε στις 16 Μαρτίου 2022 και απέκτησε γρήγορα δυναμική. Η εκστρατεία άρχισε επίσημα τη συγκέντρωση υπογραφών στις 18 Μαΐου 2022 και κατέκτησε ένα ιδιαίτερα σημαντικό ορόσημο, καθώς συγκέντρωσε 1.502.319 επαληθευμένες δηλώσεις υποστήριξης. Τα ελάχιστα απαιτούμενα όρια επιτεύχθηκαν σε 18 κράτη μέλη, αριθμός που αποτελεί ιστορικό ρεκόρ για τις ΕΠΠ και τονίζει την απήχηση της εκστρατείας σε ολόκληρη την ΕΕ. Είναι αξιοσημείωτο ότι το στάδιο συγκέντρωσης υπογραφών ολοκληρώθηκε από τους διοργανωτές και τις διοργανώτριες την 1η Μαρτίου 2023, περισσότερους από δύο μήνες πριν από τη λήξη της προθεσμίας της 18ης Μαΐου 2023. Οι συγκεντρωθείσες υπογραφές υποβλήθηκαν αμέσως προς επικύρωση από τις αντίστοιχες εθνικές αρχές.

Μετά τη διαδικασία επικύρωσης, η πρωτοβουλία υποβλήθηκε επίσημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 14 Ιουνίου 2023 (ανακοίνωση Τύπου). Η Επιτροπή απάντησε δημοσιεύοντας, στις 7 Δεκεμβρίου 2023, ανακοίνωση στην οποία περιέγραφε τις σκοπούμενες δράσεις της ως απόκριση στην πρωτοβουλία. Η απάντηση αυτή σηματοδότησε ένα σημαντικό βήμα προόδου όσον αφορά την ανταπόκριση στα αιτήματα των πολιτών για αυστηρότερα πρότυπα καλής μεταχείρισης των ζώων και δεοντολογικά ζητήματα στην αγορά της ΕΕ.

Η πρωτοβουλία «Ευρώπη χωρίς γούνες» όχι μόνο πέτυχε αλλά υπερέβη όλους τους στόχους, συγκεντρώνοντας πάνω από 1,5 εκατομμύρια υπογραφές και επιτυγχάνοντας τα ελάχιστα απαιτούμενα όρια σε 18 κράτη μέλη, υπερβαίνοντας κατά πολύ τις απαιτήσεις του 1 εκατομμυρίου υπογραφών και της επίτευξης των ελάχιστων απαιτούμενων ορίων σε τουλάχιστον 7 χώρες. Σύμφωνα με τους διοργανωτές και τις διοργανώτριές της, στην επιτυχία αυτή συνέβαλαν τρεις βασικοί παράγοντες:

Ενδελεχής προετοιμασία

Η διοργάνωση μιας ΕΠΠ δεν είναι αγώνας ταχύτητας, αλλά αντοχής. Απαιτείται προσεκτικός σχεδιασμός, συνεχείς προσπάθειες και μακροχρόνια προσήλωση για την επίτευξη των στόχων της.

Δημιουργία ισχυρού δικτύου

Η δημιουργία συνδέσμων με ευρύ φάσμα οργανώσεων-εταίρων και η συνεχής επέκταση αυτού του δικτύου καθόλη τη διάρκεια της εκστρατείας είναι καθοριστικής σημασίας για να επιτευχθεί ευρεία στήριξη.

Κατάρτιση του προϋπολογισμού και συγκέντρωση χρηματοδότησης

Ένας σαφής προϋπολογισμός και μια άρτια στρατηγική για τη συγκέντρωση στήριξης και την εξασφάλιση χρηματοδότησης είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διατήρηση της εκστρατείας και την επίτευξη των στόχων της.

Προετοιμασία

Οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες της πρωτοβουλίας «Ευρώπη χωρίς γούνες» αξιοποίησαν την εμπειρία τους από προηγούμενες ΕΠΠ, όπως τις πρωτοβουλίες «End the Cage Age» («Τέλος στα κλουβιά») και «Ναι στα καλλυντικά που δεν δοκιμάζονται σε ζώα», οι οποίες συγκέντρωσαν περίπου 1,4 εκατομμύρια και 1,2 εκατομμύρια υπογραφές, αντίστοιχα. Αυτή η προηγούμενη εμπειρία αποδείχθηκε πολύτιμη, διότι αντιλήφθηκαν ότι η προσεκτική προετοιμασία είναι απαραίτητη για την επιτυχή διοργάνωση και δρομολόγηση μιας ΕΠΠ.

Πριν από τη δρομολόγηση της εκστρατείας, οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες επικεντρώθηκαν στη δημιουργία ενός ισχυρού δικτύου με 82 εταίρους για να εξασφαλίσουν ισχυρή βάση στήριξης για τη συγκέντρωση υπογραφών. Η Eurogroup for Animals (Ευρωομάδα για τα ζώα), η επικεφαλής ΜΚΟ που στηρίζει την πρωτοβουλία, αποτελεί κεντρική οργάνωση με περισσότερες από 90 οργανώσεις-μέλη. Το ένα τρίτο αυτών των οργανώσεων δραστηριοποιείται εδώ και καιρό στο κίνημα για την απαγόρευση της γούνας και προσκλήθηκε να συμμετάσχει στην εκστρατεία. Επιπλέον, οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες συνεργάστηκαν με ομάδες εκτός του άμεσου δικτύου τους, εντοπίζοντας σχετικές οργανώσεις σε κράτη μέλη της ΕΕ.

Συγκέντρωση χρηματοδότησης και πόροι

Οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες της πρωτοβουλίας «Ευρώπη χωρίς γούνες» συγκέντρωσαν στήριξη και κονδύλια ύψους 1.904.595,00 ευρώ από 30 χορηγούς, με σημαντικές συνεισφορές από οργανώσεις όπως τη FOUR PAWS, τη Eurogroup for Animals (Ευρωομάδας για τα ζώα) και τη Djurens Rätt.

Πηγές χρηματοδότησης (€)

Σημείωση: Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη στήριξη και τη χρηματοδότηση της πρωτοβουλίας «Ευρώπη χωρίς γούνες» διατίθενται στην ειδική ιστοσελίδα της Επιτροπής. Απαιτείται η αναφορά μόνο συνεισφορών άνω των 500 ευρώ ανά χορηγό.

Οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες δημιούργησαν μια «τράπεζα εργαλείων εκστρατείας» για να στηρίξουν τους εθελοντές και τις εθελόντριές τους, καθώς και τους εταίρους τους, και να διασφαλίσουν ότι αυτά τα δίκτυα εταίρων στήριζαν ενεργά την πρωτοβουλία. Αυτή η «τράπεζα» παρείχε σε εθελοντές και εθελόντριες, καθώς και σε εταίρους, επικοινωνιακό υλικό, υποδείγματα για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στρατηγικούς οδηγούς. Οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες πραγματοποίησαν επίσης τακτικές συνεδριάσεις με τους εταίρους για να τους ενημερώνουν σχετικά με την πρόοδο της πρωτοβουλίας, να διατηρούν τον συντονισμό και να συζητούν τυχόν προκλήσεις που ανέκυπταν κατά τη διάρκεια της εκστρατείας. 

Στρατηγική της εκστρατείας και σχέδιο συγκέντρωσης υπογραφών

Η κύρια στρατηγική της εκστρατείας των διοργανωτών και διοργανωτριών επικεντρώθηκε στη ανάπτυξη ισχυρής διαδικτυακής παρουσίας, επειδή αναγνώρισαν ότι αυτός είναι ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος προσέγγισης και συνεργασίας με ευρύ φάσμα πολιτών. Ανέπτυξαν έναν πολυγλωσσικό ιστότοπο με γενικές πληροφορίες σχετικά με την πρωτοβουλία, τους στόχους της, μια σελίδα συγκέντρωσης υπογραφών και ένα ενημερωτικό δελτίο. Επιπλέον, οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες επέκτειναν την παρουσία τους σε διάφορες πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένου του Instagram (5,3 χιλιάδες ακόλουθοι και 295 αναρτήσεις). Αξιοποίησαν επίσης τους υφιστάμενους διαύλους τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την προώθηση της πρωτοβουλίας: X (πρώην Twitter) με 16,1 χιλιάδες ακόλουθους, YouTube με 844 συνδρομητές, Instagram με 6,2 χιλιάδες ακόλουθους και Facebook με 20 χιλιάδες ακόλουθους. 

Οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες σχεδίασαν προσεκτικά το στάδιο συγκέντρωσης υπογραφών, θέτοντας στόχους για κάθε κράτος μέλος με βάση διάφορους παράγοντες, μεταξύ των οποίων το κατά πόσον η βιομηχανία γούνας εξακολουθεί να είναι ενεργή στην εκάστοτε χώρα, τον αριθμό των υπογραφών που συγκεντρώθηκαν κατά το παρελθόν στην εκάστοτε χώρα για παρόμοιες εκστρατείες και τον αριθμό των υποστηρικτικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στην εκάστοτε χώρα. Οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες αποφάσισαν να επικεντρωθούν σε μέγιστο αριθμό κρατών μελών για να καταδείξουν ότι η στήριξη της πρωτοβουλίας προήλθε από ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. 

«Η συγκέντρωση πάνω από 1 εκατομμύριο υπογραφών δεν είναι εύκολη και, κατά συνέπεια, δεν θα πρέπει να εστιάζετε αποκλειστικά στο ελάχιστο όριο των επτά κρατών μελών.» — Διοργανωτής της πρωτοβουλίας «Ευρώπη χωρίς γούνες»

Οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες της πρωτοβουλίας χρησιμοποίησαν ένα ανεξάρτητο επιγραμμικό σύστημα συγκέντρωσης. 

[Αν και οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες της πρωτοβουλίας «Ευρώπη χωρίς γούνες» χρησιμοποίησαν ανεξάρτητο επιγραμμικό σύστημα συγκέντρωσης, από την 1η Ιανουαρίου 2023 το κεντρικό επιγραμμικό σύστημα συγκέντρωσης είναι το μόνο σύστημα που μπορούν να χρησιμοποιούν οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες για την επιγραμμική συγκέντρωση υπογραφών.]

Η στρατηγική της εκστρατείας τους επικεντρώθηκε κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και βασίστηκε στο δίκτυό τους για την προώθηση της εκστρατείας «Ευρώπη χωρίς γούνες» στα ποικίλα ακροατήρια των διαφόρων οργανώσεων-εταίρων. Οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες ξεπέρασαν την πρόκληση της απώλειας δυναμικής κατά τη διάρκεια της εκστρατείας που διήρκεσε ένα έτος, αναλύοντας ενεργά τη στρατηγική της εκστρατείας τους και επικοινωνώντας με τους εταίρους σχετικά με το τι λειτουργούσε καλά και τι όχι.

«Πρέπει πάντα να αναλύετε, να δοκιμάζετε, να επαναπροσδιορίζετε το σχέδιό σας, να εξετάζετε τι λειτουργεί και σε ποιες περιπτώσεις, και να διατηρείτε το ηθικό ακμαίο!» — Διοργανωτής της πρωτοβουλίας «Ευρώπη χωρίς γούνες»

Οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες της πρωτοβουλίας «Ευρώπη χωρίς γούνες» αποφάσισαν να κλείσουν τη συγκέντρωση υπογραφών την 1η Μαρτίου 2023, δυόμισι μήνες πριν από τη λήξη της προθεσμίας. Συνολικά, η πρωτοβουλία συγκέντρωσε 1.701.892 υπογραφές σε 27 κράτη μέλη της ΕΕ, εκ των οποίων το 88 % κρίθηκαν έγκυρες από τις εθνικές αρχές. Τα ελάχιστα απαιτούμενα όρια επιτεύχθηκαν σε 18 κράτη μέλη, ο υψηλότερος αριθμός που έχει σημειωθεί ποτέ από οποιαδήποτε ΕΠΠ.

Στις 14 Ιουνίου 2023 οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες υπέβαλαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή 1.502.319 επικυρωμένες δηλώσεις υποστήριξης. Η Γερμανία πρωτοστάτησε στην υποστήριξη της πρωτοβουλίας «Ευρώπη χωρίς γούνες», με 518.534 δηλώσεις, ακολουθούμενη από τη Γαλλία (107.672) και τη Σουηδία (101.645). Μετά την υποβολή των υπογραφών, ξεκίνησε η 6μηνη περίοδος εξέτασης. 

Αριθμός δηλώσεων υποστήριξης που συγκέντρωσε η πρωτοβουλία «Ευρώπη χωρίς γούνες» ανά κράτος μέλος

Τα πράσινα «τικ» στον χάρτη υποδεικνύουν τα κράτη μέλη της ΕΕ στα οποία έχει επιτευχθεί το ελάχιστο απαιτούμενο όριο υπογραφών για την υποστήριξη της πρωτοβουλίας. Η πρωτοβουλία «Ευρώπη χωρίς γούνες» πέτυχε τα ελάχιστα απαιτούμενα όρια σε 18 κράτη μέλη. Ο πλήρης πίνακας με τις δηλώσεις υποστήριξης για την πρωτοβουλία «Ευρώπη χωρίς γούνες» διατίθεται στην ειδική ιστοσελίδα της Επιτροπής. 

Επίσημη υποβολή και συναντήσεις με την Επιτροπή

Μετά την επίσημη υποβολή της πρωτοβουλίας «Ευρώπη χωρίς γούνες», οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες συναντήθηκαν στις 20 Ιουλίου 2023 με τη Βιέρα Γιούροβα, αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδια για θέματα Αξιών και Διαφάνειας, και με τη Στέλλα Κυριακίδου, επίτροπο Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (βλ. ανακοίνωση Τύπου). 

(© Ευρωπαϊκή Ένωση, 2023)

Δημόσια ακρόαση ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Στις 10 Οκτωβρίου 2023 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διοργάνωσε δημόσια ακρόαση σχετικά με την πρωτοβουλία «Ευρώπη χωρίς γούνες». Κατά τη διάρκεια αυτής της δημόσιας ακρόασης, οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες περιέγραψαν τους στόχους τους και συνομίλησαν άμεσα με μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μέσα από έναν εποικοδομητικό διάλογο. Παρακολουθήστε τη μαγνητοσκοπημένη δημόσια ακρόαση

(© Ευρωπαϊκή Ένωση, 2023)

Συζήτηση στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Στις 19 Οκτωβρίου 2023 η πρωτοβουλία «Ευρώπη χωρίς γούνες» συζητήθηκε στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Παρακολουθήστε τη συζήτηση στην ολομέλεια: Μέρος 1 | Μέρος 2.

Επίσημη απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Στις 7 Δεκεμβρίου 2023 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία περιέγραφε την ανταπόκρισή της στην πρωτοβουλία «Ευρώπη χωρίς γούνες». Η Επιτροπή χαιρέτισε την πρωτοβουλία και ανακοίνωσε τις εξής δράσεις (δελτίο Τύπου): 

1. Επιστημονική εξέταση από την EFSA: Η Επιτροπή ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) να εκδώσει επιστημονική γνώμη σχετικά με την καλή μεταχείριση των γουνοφόρων ζώων έως τον Μάρτιο του 2025. Η γνώμη της EFSA θα πρέπει να επικεντρώνεται στα ζώα που εκτρέφονται αποκλειστικά για την παραγωγή γούνας, δηλαδή τα βιζόν, τις αλεπούδες, τους νυκτερευτές και τα τσιντσιλά, και να αναλύει την καλή μεταχείριση των ζώων αυτών, τα κοινά συστήματα εκτροφής και τον τρόπο με τον οποίο είναι δυνατό, υπό τις τρέχουσες συνθήκες εκτροφής, να προλαμβάνονται ή να μετριάζονται τυχόν προβλήματα όσον αφορά την καλή μεταχείριση.
2. Αξιολόγηση των προτεινόμενων απαγορεύσεων: Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα αξιολογήσει τις απαγορεύσεις που ζητήθηκαν από την πρωτοβουλία «Ευρώπη χωρίς γούνες», προβαίνοντας μεταξύ άλλων σε εκτίμηση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων αυτών των απαγορεύσεων στην ΕΕ. 
3. Απόφαση σχετικά με την εκτροφή γουνοφόρων ζώων και την εμπορία γούνας: Έως τον Μάρτιο του 2026, λαμβάνοντας υπόψη τη γνώμη της EFSA και τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, η Επιτροπή θα γνωστοποιήσει το αν κρίνει σκόπιμο να προτείνει απαγόρευση της εκτροφής γουνοφόρων ζώων και της εμπορίας γούνας στην ΕΕ έπειτα από μεταβατική περίοδο.  

Στο μεταξύ, η Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης τις προπαρασκευαστικές εργασίες της όσον αφορά άλλες προτάσεις για την καλή μεταχείριση των ζώων, όπως ανακοινώθηκε στη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο». Λαμβάνει επίσης διάφορα μέτρα όσον αφορά τις επιπτώσεις της εκτροφής γουνοφόρων ζώων στην καλή μεταχείριση των ζώων, στη δημόσια υγεία και στο περιβάλλον. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν επιτόπιες επισκέψεις σε μονάδες εκτροφής γουνοφόρων ζώων στα κράτη μέλη για την ανάλυση των μηχανισμών «Μία υγεία», καθώς και εκτίμηση επιπτώσεων ενόψει πιθανής αναθεώρησης του κανονισμού για την επισήμανση των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων. Η Επιτροπή θα ακολουθήσει την προσέγγιση «Μία υγεία» για την πρόληψη, τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση επιδημικών εξάρσεων σε μονάδες εκτροφής γουνοφόρων ζώων, αναγνωρίζοντας ότι η υγεία των ανθρώπων, των ζώων και του περιβάλλοντος είναι έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες.

Στις 9 Φεβρουαρίου 2024 οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες συναντήθηκαν με την επίτροπο Κυριακίδου για να συζητήσουν την απάντηση στην πρωτοβουλία τους.

(© Ευρωπαϊκή Ένωση, 2024)

Ορίστε μερικές βασικές συμβουλές από τους διοργανωτές και τις διοργανώτριες της πρωτοβουλίας «Ευρώπη χωρίς γούνες» για να εξασφαλίσετε την επιτυχία της εκστρατείας σας:

Προετοιμαστείτε καλά πριν ξεκινήσετε! 

Η ενδελεχής προετοιμασία είναι ζωτικής σημασίας. Βεβαιωθείτε ότι κατανοείτε πλήρως τη διαδικασία και τις νομικές απαιτήσεις της ΕΠΠ για να αποφύγετε τυχόν εμπόδια που θα παρουσιαστούν αργότερα.

Ρωτήστε τους ειδικούς μας αν έχετε αμφιβολίες σχετικά με την πρωτοβουλία σας!

Συνεργαστείτε με αναγνωρισμένες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών

Συνεργαστείτε με οργανώσεις που έχουν ήδη ισχυρή συμμετοχή και στήριξη από τους πολίτες. Τα δίκτυα που αυτές ήδη διαθέτουν θα βοηθήσουν να διαδώσετε το μήνυμά σας και να προσεγγίσετε ευρύτερο κοινό.

Επεκτείνετε το δίκτυό σας

Επικεντρωθείτε στην ανάπτυξη νέων σχέσεων και συνεργασιών για να ενισχύσετε την απήχησή σας. Όσο περισσότερους συνδέσμους αναπτύσσετε, τόσο μεγαλύτερος θα είναι ο αντίκτυπος που θα έχει η πρωτοβουλία σας.

Ενδυναμώστε τους υποστηρικτές σας

Ενθαρρύνετε όσους ενώνουν μαζί σας τις δυνάμεις τους να γίνουν ενεργοί φορείς προώθησης της εκστρατείας σας. Εφοδιάστε τους με τα κατάλληλα εργαλεία, όπως βασικές πληροφορίες, επικοινωνιακούς πόρους και ημερομηνίες σημαντικές για την εκστρατεία, ώστε να μπορούν να μοιράζονται το μήνυμά σας μέσω των δικών τους διαύλων.

Συμπληρωματικές πληροφορίες σχετικά με την πρωτοβουλία «Ευρώπη χωρίς γούνες» διατίθενται στον ιστότοπο των διοργανωτών και διοργανωτριών και στην ειδική ιστοσελίδα της Επιτροπής.

Δείτε περισσότερο υλικό καθοδήγησης με τους διοργανωτές και τις διοργανώτριες της πρωτοβουλίας «Ευρώπη χωρίς γούνες»