Europa wolna od futer

„Europa wolna od futer” to dziesiąta udana europejska inicjatywa obywatelska wzywająca do wprowadzenia ogólnounijnego zakazu hodowli zwierząt futerkowych i sprzedaży produktów futrzarskich na jednolitym rynku.

Inicjatywa została zarejestrowana 16 marca 2022 r. i szybko nabrała tempa. Kampania oficjalnie rozpoczęła się 18 maja 2022 r. od zbierania podpisów. Uzyskano nadzwyczajny wynik: 1 502 319 zweryfikowanych deklaracji poparcia. Aż w 18 krajach Unii osiągnięto minimalne progi, co stanowi rekord, jeśli chodzi o europejskie inicjatywy obywatelskie. Pokazuje to również, z jak dużym odzewem w całej UE spotkało się przesłanie tej kampanii. Godny podkreślenia jest również fakt, że organizatorzy zakończyli etap zbierania podpisów 1 marca 2023 r., czyli ponad dwa miesiące przed upływem terminu (18 maja 2023 r.). Zebrane podpisy niezwłocznie przekazano właściwym organom krajowym do zatwierdzenia.

Następnie 14 czerwca 2023 r. inicjatywa została formalnie przedłożona Komisji Europejskiej (komunikat prasowy). W odpowiedzi Komisja opublikowała 7 grudnia 2023 r. komunikat, w którym przedstawiła planowane działania. Stanowiło to znaczący postęp, jeśli chodzi o spełnienie zgłaszanych przez obywateli postulatów dotyczących surowszych norm związanych z dobrostanem zwierząt i kwestii etycznych na rynku UE.

Organizatorzy inicjatywy nie tylko osiągnęli wszelkie zakładane cele, ale je wyraźnie przekroczyli. Zebrali ponad 1,5 mln podpisów, czyli znacznie więcej niż wymagany 1 mln podpisów. Co więcej, minimalne progi osiągnięto w 18 krajach Unii, przekraczając tym samym wymagane minimum siedem państw. Według organizatorów do sukcesu przyczyniły się trzy kluczowe czynniki:

Staranne przygotowanie

Organizowanie europejskiej inicjatywy obywatelskiej to nie sprint, lecz maraton. Wymaga ono starannego zaplanowania, stałych wysiłków i długoterminowego zaangażowania w osiągnięcie celów.

Tworzenie solidnej sieci kontaktów

Tworzenie sieci kontaktów z różnorodnymi organizacjami partnerskimi i stałe rozszerzanie tej sieci przez cały czas trwania kampanii ma kluczowe znaczenie dla uzyskania szerokiego poparcia.

Zabudżetowanie środków i gromadzenie funduszy

Jasny budżet i solidna strategia uzyskiwania wsparcia i zapewnienia finansowania mają zasadnicze znaczenie dla podtrzymania kampanii i osiągnięcia jej celów.

Przygotowania

Organizatorzy inicjatywy „Europa wolna od futer” wykorzystali swoje doświadczenie z poprzednich europejskich inicjatyw obywatelskich, takich jak „Koniec Epoki Klatkowej” i „Za kosmetykami bez okrucieństwa wobec zwierząt”, w ramach których zebrano odpowiednio około 1,4 mln i 1,2 mln podpisów. Doświadczenie to okazało się cenne, ponieważ uświadomiło organizatorom, że staranne przygotowanie ma zasadnicze znaczenie dla pomyślnej organizacji i rozpoczęcia europejskiej inicjatywy obywatelskiej.

Przed rozpoczęciem kampanii organizatorzy skoncentrowali się na utworzeniu silnej sieci obejmującej 82 partnerów, aby zapewnić solidną bazę wsparcia przy zbieraniu podpisów. Inicjatywę wsparła Eurogroup for Animals, wiodąca organizacja pozarządowa. Zrzesza ona ponad 90 organizacji członkowskich, z których jedna trzecia od dawna aktywnie działa na rzecz zakazu futer i została zaproszona do udziału w kampanii. Organizatorzy wyszli poza swoją sieć najbliższych kontaktów i podjęli współpracę z odpowiednimi organizacjami w krajach Unii.

Pozyskiwanie funduszy i zasoby

Organizatorzy inicjatywy „Europa wolna od futer” pozyskali wsparcie w wysokości 1 904 595 euro od 30 sponsorów, przy czym znaczący wkład wniosły organizacje, takie jak FOUR PAWS, Eurogroup for Animals i Djurens Rätt.

Źródła finansowania (w euro)

Uwaga: Więcej informacji na temat wsparcia i finansowania inicjatywy „Europa wolna od futer” można znaleźć na specjalnej stronie internetowej Komisji. Należy zgłaszać jedynie wkłady powyżej 500 euro na sponsora.

Aby pomagać swoim wolontariuszom i partnerom oraz zagwarantować aktywne wsparcie ze strony tych sieci partnerów, organizatorzy stworzyli tzw. bank zasobów kampanii. Zapewnił on wolontariuszom i partnerom materiały informacyjne, szablony do wykorzystania w mediach społecznościowych i przewodniki strategiczne. Organizatorzy regularnie spotykali się z partnerami, aby na bieżąco informować ich o postępach w realizacji inicjatywy, koordynować działania i omawiać wszelkie pojawiające się wyzwania. 

Strategia prowadzenia kampanii i plan zbierania podpisów

Główna strategia prowadzenia kampanii koncentrowała się na zapewnieniu silnej obecności w internecie, gdyż organizatorzy uznali, że jest to najskuteczniejszy sposób dotarcia do szerokiego grona odbiorców i zachęcenia ich do poparcia inicjatywy. Organizatorzy stworzyli wielojęzyczny portal zawierający podstawowe informacje na temat inicjatywy, jej celów, stronę do zbierania podpisów oraz biuletyn informacyjny. Zwiększyli również swoją obecność na platformach społecznościowych, w tym na Instagramie (5,3 tys. obserwujących i 295 postów). Do promowania swojej inicjatywy wykorzystywali także osobiste konta w mediach społecznościowych: X (dawniej Twitter) – 16,1 k obserwujących, YouTube – 844 subskrybentów, Instagram – 6,2 tys. obserwujących i Facebook – 20 tys. obserwujących. 

Organizatorzy starannie zaplanowali etap zbierania podpisów, wyznaczając cele dla każdego państwa członkowskiego w oparciu o szereg czynników, m.in. czy w danym państwie członkowskim przemysł futrzarski wciąż działa, ile zdołano zebrać tam podpisów w ramach podobnych kampanii oraz ile jest organizacji wspierających. Organizatorzy postanowili działać w jak największej liczbie państw członkowskich, aby wykazać, że inicjatywę popierają mieszkańcy całej Unii Europejskiej. 

„Zebranie ponad miliona podpisów nie jest łatwe, dlatego nie należy ograniczać się wyłącznie do wymaganych siedmiu państw członkowskich” – organizator „Europa wolna od futer”

Organizatorzy inicjatywy korzystali z niezależnego systemu zbierania podpisów w internecie. 

[Chociaż organizatorzy inicjatywy „Europa wolna od futer” korzystali z niezależnego systemu zbierania deklaracji online, od 1 stycznia 2023 r. jedynym systemem, z którego organizatorzy mogą korzystać w celu zbierania podpisów online, jest centralny system zbierania deklaracji online.]

Ich strategia koncentrowała się przede wszystkim na mediach społecznościowych i zakładała, że organizacje partnerskie będą promowały kampanię „Europa wolna od futer” wśród swoich różnych odbiorców. Organizatorom udało się utrzymać tempo działań (choć zazwyczaj przy długiej kampanii w pewnym momencie tempo spada), ponieważ aktywnie analizowali swoją strategię i komunikowali się z partnerami na temat tego, co działa, a co nie.

„Trzeba ciągle analizować, testować i modyfikować plan – sprawdzać, co się udaje i w jakich obszarach. Niezbędny jest zapał do działania!” – Organizator „Europa wolna od futer”

Organizatorzy inicjatywy „Europa wolna od futer” postanowili zakończyć zbieranie podpisów 1 marca 2023 r. – dwa i pół miesiąca przed upływem terminu. Łącznie w ramach inicjatywy zebrano 1 701 892 podpisy w 27 krajach Unii, z czego organy krajowe potwierdziły ważność 88 proc. podpisów. Wymagane progi osiągnięto w 18 krajach Unii, co stanowi dotychczasowy rekord.

14 czerwca 2023 r. organizatorzy przedłożyli Komisji Europejskiej 1 502 319 zweryfikowanych deklaracji poparcia. Najwięcej deklaracji poparcia zebrano w Niemczech (518 534), Francji (107 672) i Szwecji (101 645). Tym samym rozpoczął się sześciomiesięczny okres weryfikacji. 

Liczba deklaracji poparcia zebranych przez organizatorów inicjatywy w podziale na państwa członkowskie

Na wykresie zaznaczono kraje Unii, w których osiągnięto minimalny próg podpisów wymagany do poparcia inicjatywy. Minimalny próg osiągnięto w 18 krajach Unii. Pełna tabela zawierająca deklaracje poparcia dla inicjatywy „Europa wolna od futer” jest dostępna na specjalnej stronie internetowej Komisji. 

Formalne przedłożenie inicjatywy i spotkania z Komisją

Po formalnym przedłożeniu inicjatywy „Europa wolnej od futer” organizatorzy spotkali się 20 lipca 2023 r. z Věrą Jourovą, wiceprzewodniczącą Komisji Europejskiej ds. wartości i przejrzystości, oraz Stellą Kyriakides, komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności (komunikat prasowy). 

(© Unia Europejska, 2023)

Wysłuchanie publiczne w Parlamencie Europejskim

10 października 2023 r. Parlament Europejski przeprowadził wysłuchanie publiczne w sprawie inicjatywy „Europa wolna od futer”, podczas którego organizatorzy przedstawili swoje cele i podjęli konstruktywny dialog z posłami do Parlamentu Europejskiego. Obejrzyj nagranie z wysłuchania publicznego.

(© Unia Europejska, 2023)

Debata plenarna w Parlamencie Europejskim

19 października 2023 r. w trakcie sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego dyskutowano na temat inicjatywy „Europa wolna od futer”. Obejrzyj debatę plenarną: Część 1 | Część 2.

Formalna odpowiedź Komisji Europejskiej

7 grudnia 2023 r. Komisja Europejska przyjęła komunikat, w którym przedstawiła swoją odpowiedź na inicjatywę „Europa wolna od futer”. Komisja z zadowoleniem przyjęła tę inicjatywę i ogłosiła następujące działania (komunikat prasowy): 

1. Opinia naukowa wydana przez EFSA – Komisja zwróciła się do Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) o przedstawienie do marca 2025 r. opinii naukowej na temat dobrostanu zwierząt futerkowych. Opinia EFSA powinna dotyczyć przede wszystkim zwierząt trzymanych wyłącznie na potrzeby produkcji futer, tj. norek, lisów, jenotów i szynszyli, oraz obejmować analizę dobrostanu tych zwierząt, powszechnych systemów hodowli oraz sposobów rozwiązywania problemów związanych z dobrostanem zwierząt w obecnych warunkach hodowli lub ich łagodzenia.
2. Ocena proponowanych zakazów – Następnie Komisja oceni zakazy, o których mowa w inicjatywie „Europa wolna od futer”, w tym ich skutki gospodarcze i społeczne w UE. 
3. Decyzja w sprawie hodowli zwierząt futerkowych i wprowadzania do obrotu futer – Uwzględniając opinię EFSA i wyniki oceny, do marca 2026 r. Komisja poinformuje, czy uważa za stosowne, żeby zaproponować wprowadzenie po okresie przejściowym zakazu hodowli zwierząt futerkowych i wprowadzania do obrotu futer w UE.  

Do tego czasu, zgodnie z zapowiedziami zawartymi w strategii „Od pola do stołu”, Komisja będzie również kontynuować prace przygotowawcze nad innymi wnioskami dotyczącymi dobrostanu zwierząt. Prowadzić będzie również inne działania związane z wpływem hodowli zwierząt futerkowych na dobrostan zwierząt, zdrowie publiczne i środowisko. Działania te obejmują wizyty na fermach zwierząt futerkowych w państwach członkowskich w celu zbadania mechanizmów stosowanych w ramach podejścia „Jedno zdrowie” oraz ocenę skutków na potrzeby ewentualnego przeglądu rozporządzenia w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych. Komisja będzie stosować podejście „Jedno zdrowie” – uznając, że zdrowie ludzi, zwierząt i środowiska są nierozerwalnie powiązane – aby zapobiegać ogniskom chorób na fermach zwierząt futerkowych, wykrywać je i na nie reagować.

9 lutego 2024 r. organizatorzy spotkali się z komisarz Stellą Kyriakides, aby omówić odpowiedź Komisji na inicjatywę.

(© Unia Europejska, 2024)

Oto kilka kluczowych wskazówek od organizatorów inicjatywy „Europa wolna od futer”, aby zapewnić powodzenie kampanii:

Zanim zaczniesz, dobrze się przygotuj! 

Staranne przygotowanie ma ogromne znaczenie. Upewnij się, że w pełni rozumiesz proces europejskiej inicjatywy obywatelskiej i wymogi prawne, aby uniknąć trudności.

W razie jakichkolwiek wątpliwości co do organizowanej inicjatywy zapytaj naszych ekspertów!

Nawiąż kontakt z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego o ugruntowanej pozycji!

Współpracuj z organizacjami, które już teraz mogą poszczycić się silnym zaangażowaniem i wsparciem ze strony obywateli. Ich dobrze funkcjonujące sieci pomogą wzmocnić Twój przekaz i dotrzeć do szerszego grona odbiorców.

Poszerzaj swoją sieć kontaktów!

Skup się na budowaniu nowych relacji i partnerstw, aby zwiększyć swój zasięg. Im więcej kontaktów nawiążesz, tym większy wpływ będzie miała Twoja inicjatywa.

Motywuj zwolenników Twojej inicjatywy!

Zachęcaj tych, którzy przyłączą się do Twojej inicjatywy, aby aktywnie promowali Twoją kampanię. Przekazuj im kluczowe informacje, zasoby komunikacyjne i ważne daty kampanii, tak aby mogli rozpowszechniać informacje za pośrednictwem własnych kanałów.

Dodatkowe informacje dotyczące inicjatywy „Europa wolna od futer” są dostępne na stronie internetowej organizatorów i specjalnej stronie internetowej Komisji.

Więcej materiałów zawierających wskazówki organizatorów inicjatywy „Europa wolna od futer”