Europees burgerinitiatief in Slovenië: het juiste thema, de burgerbeweging en geëngageerde partners voor succes

Op 24 september 2019 organiseerde het team van het Europees burgerinitiatief Ljubljana een workshop over het Europees burgerinitiatief en de participatieve democratie in Europa en Slovenië. Bij het evenement waren vertegenwoordigers van ngo’s en burgers betrokken die graag een grotere rol wilden spelen in de beleidsvorming van de EU en tips en tips vinden voor de coördinatie van een succesvol initiatief.

Democratie door de burger in Europa en Slovenië

Het evenement ging van start met een debat onder leiding van Tomabovengenoemd Deželan, universitair hoogleraar politieke wetenschappen aan de faculteit sociale wetenschappen aan de universiteit van Ljubljana, waaraan Europese en nationale deskundigen op het gebied van participatieve democratie deelnamen — Simon Delakorda, uitvoerend directeur van het Instituut voor elektronische deelname in Ljubljana, Branko Gerlič, organisator van het onvoorwaardelijk basisinkomen (initiatief) en Charlotte Rive, beleidsmedewerker voor het Europees burgerinitiatief bij de Europese Commissie.

Charlotte Rive begon met een presentatie van het Europees burgerinitiatief en de nieuwe verordening. Vanaf januari 2020 zal de procedure worden vereenvoudigd en zal het instrument toegankelijker zijn voor burgers en organisatoren.

Vervolgens was de discussie toegespitst op de overeenkomsten en verschillen tussen het Europees burgerinitiatief en het Sloveense burgerinitiatief; uitdagingen, oplossingen en beste praktijken op het gebied van participatieve democratie in Europa en Slovenië; en concrete voorbeelden van eerdere burgerinitiatieven.

Branko Gerlič heeft met name zijn waardevolle ervaring gedeeld met het in 2013 gelanceerde initiatief voor een onvoorwaardelijk basisinkomen, dat tot doel had de samenwerking tussen de EU-landen aan te moedigen om een onvoorwaardelijk basisinkomen te verkennen als instrument om hun socialezekerheidsstelsels te verbeteren.

Dit werd gevolgd door een informele brainstormsessie, tijdens welke de deelnemers de uitdagingen actief bespraken en ideeën naar voren brachten over de wijze waarop een succesvol burgerinitiatief kon worden gecoördineerd.

Het juiste onderwerp kiezen is essentieel om 1 miljoen handtekeningen te bereiken

De belangrijkste uitdaging voor het organiseren van een burgerinitiatief op EU-niveau is het verzamelen van 1 miljoen handtekeningen. Kleinere landen met een kleinere bevolking, zoals Slovenië, moeten daarom rekenen op de steun van grotere landen om aan deze uitdagende eis te voldoen. Dit is precies de reden waarom Branko Gerlič, aldus Branko Gerlič, er niet in is geslaagd de nodige steunbetuigingen te verzamelen. Het initiatief was niet succesvol in grotere landen zoals Duitsland en Frankrijk. In verhouding tot hun bevolking waren Bulgarije en Slovenië het meest succesvol.

Dit toont aan dat het ook een kwestie is om het juiste onderwerp te kiezen, dat relevant moet zijn voor alle landen en zo tastbaar en fundamenteel mogelijk moet zijn. Een goed voorbeeld is het Right2Water-initiatief. Water is essentieel voor het leven en iedereen ziet het niet als een handelswaar, maar als een onvervreemdbaar recht, waardoor het een dergelijk succes op het gebied van steun heeft.  

Creëren van een beweging aan de basis en betrokkenheid van jongeren

De deelnemers wezen erop dat een grootschalige beweging aan de basis tussen de betrokken landen een andere belangrijke factor is om de nodige middelen bijeen te brengen en het partnerschap uit te breiden. Zij benadrukten dat het maatschappelijk middenveld moet worden betrokken door middel van allerlei activiteiten, zoals evenementen, flash-mobs, crowdfundinginitiatieven, socialemedia-acties enz. In dit verband benadrukten zij ook dat de Sloveense ngo-sector zeer actief is op lokaal niveau en dat het daarom doeltreffender is om als basisbeweging op te treden en steun te vinden binnen een lokale gemeenschap alvorens zich aan te sluiten bij het nationale en het EU-niveau.

De sprekers vestigden ook de aandacht op de bijdrage van jongeren aan de beleidsvorming. Het emblematische geval van de jonge activist Greta Thunberg toont duidelijk aan dat, hoewel veel jongeren onder de 18 jaar graag hun stem willen laten horen, zij alleen gebruik kunnen maken van „informele methoden” van participatie, zoals demonstraties, als gevolg van juridische belemmeringen voor een formele rol en deelname aan het politieke leven. Daarom blijven ze gemarginaliseerd van formele instrumenten zoals stemmen of het Europees burgerinitiatief. Met de nieuwe verordening voor het Europees burgerinitiatief heeft de Europese Commissie elk EU-land de mogelijkheid geboden om de leeftijd waarop burgers een initiatief mogen steunen, te verlagen tot 16 jaar.

Echt geëngageerde en ervaren partners maken een verschil

Het aantrekken van middelen en het opbouwen van internationale partnerschappen zijn twee belangrijke aspecten die de deelnemers hebben besproken. Zij benadrukten dat een internationaal netwerk van partners niet alleen van cruciaal belang is om het initiatief te promoten, maar ook om de fondsenwerving te ondersteunen.

Een van de uitdagingen in dit verband is dat de meeste organisatoren zich vrijwillig inzetten voor dergelijke campagnes, bovenop hun reguliere baan of andere projecten, waarmee rekening moet worden gehouden bij de opbouw van het kernteam en de planning van het benodigde budget.  

De organisatoren moeten zoeken naar partners die echt betrokken zijn bij het thema en die alles in het werk willen stellen om het te promoten. De partners moeten ook ervaring hebben met promotiecampagnes, aangezien dit soms wordt onderschat, terwijl het een initiatief kan nemen of onderbreken.