HouseEurope! heeft een van de hoogste wereldwijde onderscheidingen van de architectuur voor 2025 gewonnen – nu verzamelen de organisatoren Europeanen om het Europees burgerinitiatief te ondertekenen dat de renovatie van gebouwen in EU-wetgeving zou kunnen omzetten. Olaf Grawert is architect en organisator van het Europees burgerinitiatief HouseEurope! Power to Renovation, dat tot doel heeft van de renovatie en het hergebruik van bestaande gebouwen het voorkeursalternatief te maken voor sloop en nieuwbouw, door een “recht op hergebruik” vast te stellen dat klimaatdoelstellingen ondersteunt, gemeenschappen beschermt en bestaande hulpbronnen waardeert. In dit interview vertelt hij over de motivatie om een EBI te lanceren, over de kwestie in kwestie en de wijzigingen die het initiatief voorstelt, en deelt hij inzichten over de manier waarop de campagne van het initiatief zich ontvouwt.
Olafgrawert: Er zit een persoonlijk verhaal achter: Ik maak deel uit van een groep architecten, sociologen, futurologen en mensen die geïnteresseerd zijn in politiek en economie, en we zijn allemaal gefrustreerd door het huidige systeem, waar huisvesting en alle gebouwen om ons heen niet langer voor mensen zijn, maar alleen voor het genereren van winst. Gebouwen zijn de meest levensvatbare troef geworden.
Ieder van ons - wanneer we een appartement kopen of een huis bouwen - denken we altijd: Is dit ook een goede investering? Dit denken van gebouwen en woningen als financiële producten leidt tot de huidige situatie, waarin gebouwen worden gesloopt en herbouwd, in plaats van gerenoveerd en getransformeerd. Men moet begrijpen dat het bouwen van een nieuw gebouw op dit moment altijd sneller, goedkoper en gemakkelijker is - dus elke ontwikkelaar en investeerder zou een bestaand gebouw slopen om een nieuw gebouw te bouwen, dat altijd meer winst belooft.
Waarom een Europees burgerinitiatief het juiste instrument is voor HouseEurope!
We kozen bewust voor het Europees burgerinitiatief en het was een langer besluitvormingsproces. We vroegen ons eerst af of we voor lokale, nationale initiatieven zouden gaan of voor een Europees initiatief. We realiseerden ons dat ons onderwerp, net als vele andere, niet stopt bij de nationale grenzen. Het gaat om het klimaat en het gaat om de Europese huisvestingskwestie. Daarom hebben we besloten om op Europees niveau op te treden en de Commissie te vragen actie te ondernemen. Bovendien zijn veel politici nationaal of lokaal geen voorstander van moeilijke onderwerpen zoals deze – het zijn niet de onderwerpen waarmee je gemakkelijk een verkiezing kunt winnen.
Bekijk enkele inspirerende foto's en verhalen over de transformatie van oude gebouwen uit de hele EU
Onze ervaring met het EBI heeft tot nu toe twee kanten. De pragmatische kant – het voorbereiden van het initiatief, het registreren ervan, het leren van het instrument – is verrassend eenvoudig. Het is zeer goed georganiseerd. Mensen denken vaak dat EU-processen chaotisch zijn, maar het EBI-forum en de EBI-website zijn echt goed gestructureerd, dus het samenstellen en registreren van een EBI is niet de uitdaging — het is een administratieve taak en heel uitvoerbaar.
Het moeilijkste deel is het schrijven van een goed wetgevingsvoorstel. We werkten samen met een advocaat gespecialiseerd in Europees recht om een voorstel op te stellen dat daadwerkelijk impact zou kunnen hebben. We eisen niet alleen dat we een einde maken aan de sloop, maar we proberen ook prikkels voor verandering te creëren. Hiervoor heb je juridische expertise nodig. Dit is wat we willen veranderen in de Europese regelgeving:
- Invoering van belastingverlagingen voor renovatiewerkzaamheden in de hele EU. Landen als Italië of Frankrijk doen dit al — renovatie van bestaande gebouwen wordt minder belast dan nieuwbouw. Een schilder bijvoorbeeld naar een bestaand gebouw in Italië laten komen, brengt 12% minder belasting met zich mee dan in een nieuw gebouw. Het is een eenvoudige manier om renovatie goedkoper te maken.
- Breng de risico-/potentiële beoordeling in evenwicht. Momenteel richten banken zich bij de beoordeling van renovatieprojecten op de risico's. Ingenieurs en architecten stellen lange lijsten op van potentiële risico's, vaak gebaseerd op speculatie. We stellen voor dat banken ook het potentieel van oude gebouwen beoordelen en opsommen, omdat er nooit rekening mee wordt gehouden. Als gevolg daarvan kiezen banken er altijd voor om nieuwe gebouwen te financieren in plaats van oude.
- Geef een waardering aan belichaamde energie. Gebouwen “opslagen” veel energie en CO2 die tijdens het bouwproces worden gebruikt. Wanneer je ze afbreekt, wordt al die belichaamde energie verspild - en is er meer energie nodig om opnieuw te bouwen. Dat is het dubbele van de schade. Als we waarde hechten aan de energie die al in een gebouw aanwezig is, is er een stimulans om die energie te behouden.
- Steunsubsidies voor renovatie. Op dit moment zijn de meeste subsidies bestemd voor nieuwe woningen, met name op greenfieldgrond. Er zijn weinig of geen subsidies voor de renovatie van bestaande gebouwen. Dat moet veranderen.
Bekijk hier het volledige initiatiefvoorstel
Hoe HouseEurope! van plan is om een miljoen handtekeningen te behalen in de hele Europese Unie
De grootste uitdaging is natuurlijk het verzamelen van handtekeningen. Technisch gezien is het proces eenvoudig — u gaat naar de website en vult uw gegevens in — maar het activeren van een miljoen mensen is moeilijk. Vandaag raken we geïrriteerd, zelfs als we een wachtwoord op onze telefoons moeten invoeren — we willen dat alles werkt via een gezichtsscan, dus zelfs het invullen van een eenvoudig formulier voelt als een inspanning.
Onze strategie hiervoor is om een geïnformeerd publiek op te bouwen – mensen die de zaak begrijpen en ondersteunen. Strategisten vertelden ons dat er twee manieren zijn: "vis" voor handtekeningen van mensen die het onderwerp niet echt begrijpen of geen bewustzijn en echte steun opbouwen. We kozen voor de tweede. We streven ernaar een netwerk van ambassadeurs op te zetten – mensen die over het initiatief zullen praten en ons zullen helpen steun te krijgen. Als we 3.000 ambassadeurs hadden die één handtekening per dag verzamelden, zouden we in een jaar een miljoen bereiken.
Voor ons, als initiatief van de bouwsector, lag het voor de hand om eerst ons eigen netwerk te activeren. Al heel vroeg overtuigden we beroemde architecten om ambassadeurs te worden. Dat gaf het initiatief gewicht — plotseling waren anderen bereid om met ons te praten. Hun netwerken, hun nieuwsbrieven — dit zijn betrouwbare bronnen. Dat vertrouwen gaat naar ons over. Dus als ze een oproep tot actie sturen, zal hun publiek waarschijnlijk volgen.
We hebben een gedecentraliseerde campagnestructuur en we vertrouwen op partners om onafhankelijk te handelen. Het is moeilijk om een pan-Europese campagne centraal te voeren. Elk land ziet het onderwerp anders. In Oostenrijk ligt de wetgeving al dicht bij onze voorstellen, dus de steun is groot. In Frankrijk, zelfs met vergelijkbare wetten, is de cultuur meer protestgericht en moet je nog steeds protesteren tegen sloop.
We leveren materiaal, maar we vragen lokale partners om hun verhalen en verhalen in te brengen. We hebben 10 belangrijke landen, maar we hebben partners in alle 27 landen, en we hebben ze verdeeld onder het team. Elk van ons beheert drie tot vijf landen via e-mail, WhatsApp en Telegram.
Wat we geleerd hebben, gaat over timing. We hebben er twee jaar over gedaan om ons voor te bereiden, omdat ons onderwerp niet bekend was. We hebben zelfs een documentaire gemaakt om het uit te leggen.
Achteraf gezien hadden we misschien eerder kunnen lanceren. Soms is het beter om eerder te beginnen. Twee jaar wachten dreigt momentum te verliezen. Mensen zullen vragen waar ze moeten tekenen, en je moet zeggen: “nog niet”. Dat kan energie verspillen.
Mijn advies aan toekomstige organisatoren: Als u tijd besteedt aan het voorbereiden, zorg er dan voor dat u vroeg contactinformatie verzamelt — nieuwsbrieven, e-mails, wat dan ook. Omdat je die mensen opnieuw moet betrekken wanneer de tijd daar is.
Juridisch, campagne- of fondsenwervingsadvies op maat van de deskundigen van het Forum
Bekijk Olaf Grawert in de video “Building support coalitions: tips van EBI-insiders”
De op het EBI-forum geventileerde meningen geven uitsluitend het standpunt van de auteurs weer en mogen beslist niet worden beschouwd als het standpunt van de Europese Commissie of van de Europese Unie.
Reageren