Europees burgerinitiatief — Communicatiebelemmeringen?

Onlangs is een politiek akkoord bereikt over nieuwe regels voor het Europees burgerinitiatief. De veranderingen, die gebaseerd zijn op de ervaring die is opgedaan met de initiatieven die sinds de invoering ervan zijn gestart en op de feedback van de initiatiefnemers en initiatiefnemers, omvatten een aantal welkome verbeteringen en een aantal beperkingen. In deze functie zal ik ingaan op de mogelijkheden en beperkingen van het communiceren van een initiatief om handtekeningen te verzamelen.

Wil een initiatief succesvol zijn, dan is er snel brede publiciteit nodig: elke maand verlies betekent dat 8 % meer handtekeningen nodig zijn voor elke dag die overblijft.

Tot nu toe moest het systeem voor het verzamelen van handtekeningen worden gecertificeerd door een informatiebeveiligingsinstantie van het land waar het systeem is gehost. In veel gevallen kon het systeem pas worden opgezet en gecontroleerd nadat de Europese Commissie het initiatief had geregistreerd.

Toen de controle voor de certificering tot een maand in beslag nam, leidde dit tot verloren tijd voor het verzamelen van handtekeningen en voor het vinden van organisaties en de pers om deze te publiceren, aangezien dit proces pas kon worden gestart nadat het systeem voor het verzamelen van handtekeningen beschikbaar was.  

Volgens de nieuwe regels begint de verzamelperiode niet automatisch bij de registratie, maar kan zij met zes maanden worden uitgesteld, zodat er tijd is om voorbereidingen te treffen.

Volgens de oude regels waren zeven personen nodig om officieel een initiatief te starten. Gebleken is dat alle succesvolle initiatieven werden gesteund door organisaties en dat sommigen zelfs de steun van verschillende regeringen hadden.

Er waren geruchten dat dit zou kunnen worden gezien als de mogelijkheid voor organisaties om deel uit te maken van de initiatiefnemers. Dit roept de vraag op of het initiatief bedoeld is om burgers in staat te stellen proactief deel te nemen aan het democratische proces dan wel of het bestaande organisaties een ander kanaal biedt om te lobbyen bij Europese wetgevers. Sommige ngo’s hebben zelfs laten weten dat zij succesvolle initiatieven hebben gesponsord.

Tot slot bieden de nieuwe regels voor Europese burgerinitiatieven organisatoren alleen de mogelijkheid om een juridische entiteit op te richten met als enig doel het initiatief te beheren. Dit houdt geen rekening met de rol van ngo’s, maar behoudt de rol van individuele burgers.

Op welke steun kunnen organisatoren rekenen bij het bekendmaken van hun initiatief? De Europese instellingen voelen zich genoodzaakt om neutraal te zijn, ook al zijn de doelstellingen van een initiatief pro-Europees.

De Commissie financiert echter het Forum voor het Europees burgerinitiatief. Het forum wordt beheerd door verschillende organisaties en helpt met tips en methoden, onder meer op het gebied van campagnes.

Het Europees Economisch en Sociaal Comité heeft ook een ondersteuningsteam en organiseert een jaarlijkse „ECI-dag”. Deze organisaties blijven echter binnen de „EBI-bubbel” en hun bijstand is als zodanig niet belangrijk om een breder publiek te bereiken.

Hun hulp bij het delen van ervaringen kan echter nuttig zijn. Een interessant aspect van de nieuwe regels is dat de lidstaten contactpunten moeten oprichten om groepen organisatoren gratis informatie en bijstand te verlenen.

Ik denk dat het in het belang van heel Europa is dat platforms worden opgericht om een breed publiek van Europese burgers te bereiken om lopende initiatieven te promoten en tegelijkertijd neutraal te blijven ten aanzien van de inhoud ervan.