Ratujmy pszczoły i rolników! W kierunku przyjaznego dla pszczół rolnictwa służącego zdrowemu środowisku

Inicjatywie „Ratujmy pszczoły i rolników! W kierunku przyjaznego dla pszczół rolnictwa służącego zdrowemu środowisku” udało się zgromadzić 1,05 miliona zweryfikowanych deklaracji poparcia, a próg minimalny osiągnięto w 11 państwach członkowskich. Inicjatywę zarejestrowano w dniu 30 września 2019 r. i tego samego dnia rozpoczęto okres zbierania podpisów. Organizatorzy tej inicjatywy wzywają Komisję do zaproponowania aktów prawnych umożliwiających stopniowe wycofanie do 2035 r. syntetycznych pestycydów, tak aby przywrócić różnorodność biologiczną, a przy tym wesprzeć rolników w okresie przejściowym. Okres zbierania deklaracji przedłużono o rok, do 30 września 2021 r., aby umożliwić przeciwdziałanie wpływowi pandemii COVID-19 na kampanię [zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2020/1042, decyzją C(2020) 9226 i decyzją C(2021) 1121].

Inicjatywa ta ma trzy cele:

• stopniowe wycofywanie syntetycznych pestycydów w rolnictwie UE, poczynając od najbardziej niebezpiecznych, tak by do 2030 r. zmniejszyć ich stosowanie o 80 proc., a następnie wyeliminować je całkowicie,
• przywrócenie naturalnych ekosystemów na obszarach rolniczych, tak by rolnictwo stało się nośnikiem procesu odbudowy różnorodności biologicznej, 
• reforma rolnictwa poprzez nadanie priorytetowego znaczenia drobnym, zróżnicowanym i zrównoważonym gospodarstwom rolnym, wspieranie szybkiego wzrostu praktyk agroekologicznych i produkcji organicznej oraz umożliwienie niezależnego szkolenia rolników i prowadzenia badań nad uprawami wolnymi od pestycydów i organizmów zmodyfikowanych genetycznie. 

Po zakończeniu etapu zbierania podpisów inicjatywa przeszła proces weryfikacji deklaracji poparcia. Następnie została oficjalnie przedłożona Komisji Europejskiej 7 października 2022 r. (komunikat prasowy). 5 kwietnia 2023 r. Komisja opublikowała komunikat w odpowiedzi na tę inicjatywę.

Ogólnoeuropejski sojusz organizacji pozarządowych

Wsparcie sojuszu organizacji pozarządowych (ponad 200 organizacji pozarządowych w całej Europie), a także rekrutacja nowych partnerów o dużej sile mobilizacyjnej w poszczególnych krajach.

Wytrwałość partnerów

Wytrwałość partnerów, którzy mimo zewnętrznych trudności wytrwali przez dwa lata i emanowali pozytywną energią na każdym spotkaniu.

Regularne spotkania organizatorów

Cotygodniowe spotkania wideo ze wszystkimi organizatorami przez cały okres dwóch lat (przedłużenie z powodu pandemii).

Przygotowywanie

Organizatorzy inicjatywy „Ratujmy pszczoły i rolników!” mieli istotne doświadczenie w organizacji europejskich inicjatyw obywatelskich, gdyż niektórzy z nich z powodzeniem zorganizowali inicjatywę „Zakaz glifosatu”, w ramach której zgromadzono 1 070 865 podpisów. To wcześniejsze doświadczenie przydało się organizatorom podczas przygotowywania i wdrażania tej nowej inicjatywy.

Budowanie sieci partnerów miało zasadnicze znaczenie dla powodzenia tej inicjatywy. Organizatorzy rozpoczęli od wewnętrznego kręgu 10 organizacji pozarządowych z różnych krajów, a każdej organizacji powierzono zadanie znalezienia innych organizacji pozarządowych, które chciałyby wesprzeć inicjatywę. Ostatecznie inicjatywa uzyskała wsparcie, w różnym zakresie, ponad 200 organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną środowiska, organizacji rolników i pszczelarzy, fundacji charytatywnych i instytucji naukowych działających w całej Unii Europejskiej. Wyzwaniem było jednak zapewnienie, by organizacje aktywnie działały na rzecz inicjatywy. Organizatorzy pokonali tę trudność, zapraszając organizacje pozarządowe udzielające wsparcia na regularne spotkania online, podczas których omawiali strategię kampanii. Inicjatywę wsparły takie organizacje, jak: Bee Life, Générations Futures, Global 2000, Umweltinstitut München, Pesticide Action Network – PAN Europe i Romapis. 

Budowanie obecności w internecie również było istotnym elementem strategii komunikacyjnej inicjatywy. Organizatorzy stworzyli wielojęzyczną stronę internetową z dostępnymi do pobrania narzędziami wsparcia, takimi jak papierowe formularze deklaracji poparcia, listy dla sąsiadów i przyjaciół, ulotki, plakaty, naklejki i filmy wideo. Proces tworzenia strony internetowej i narzędzi wsparcia – w obu przypadkach z tłumaczeniami – był czasochłonny, w wyniku czego organizatorzy przesunęli oficjalną datę rozpoczęcia zbierania deklaracji o około sześć tygodni. Organizatorzy pracowali również nad obecnością w internecie w mediach społecznościowych: na Twitterze (1 799 obserwujących), Instagramie (2 746 obserwujących) i Facebooku (3 000 obserwujących).

Pozyskiwanie funduszy i zasoby

Łącznie organizatorzy inicjatywy „Ratujmy pszczoły i rolników” zgromadzili 282 858 euro wsparcia i funduszy. 

Źródła finansowania (w euro)

 Uwaga: Dalsze informacje na temat wsparcia i finansowania inicjatywy „Ratujmy pszczoły i rolników!” dostępne są na stronie inicjatywy w rejestrze EIO. Wymagane jest zgłaszanie tylko wkładów w wysokości powyżej 500 euro na sponsora.

Strategia prowadzenia kampanii i plan zbierania podpisów

Początkowo organizatorzy zaplanowali zorganizowanie oddolnego ruchu w celu zbierania podpisów z bezpośrednimi kontaktami z ludźmi na ulicach, aby wzmocnić ten ruch i „przyczynić się do pilnie potrzebnych zmian społecznych i transformacji”. Ostatecznie, ze względu na pandemię, musieli zmienić swoją strategię. 

Od samego początku założeniem organizatorów kampanii „Ratujmy pszczoły i rolników!” było zbieranie podpisów we wszystkich krajach UE, zamiast skupiać się tylko na kilku z nich. Trudności spowodowane pandemią wymogły jednak na organizatorach ponowne przemyślenie tej strategii. Organizatorom udało się zebrać podpisy w krajach, w których oni sami lub ich partnerzy byli bardzo aktywni. Ponieważ kampania była prowadzona w całej UE, niezbędne były aktywne działania informacyjne w wielu krajach, a rola sieci partnerów i wolontariuszy była kluczowa dla kampanii. 

Chociaż organizatorzy początkowo chcieli przeprowadzić silną kampanię oddolną i bezpośrednio rozmawiać z ludźmi, zdali sobie sprawę, że ze względu na pandemię większość podpisów będzie zbierana online, a nie na papierze. W ramach inicjatywy „Ratujmy pszczoły i rolników!” wykorzystano indywidualny system zbierania deklaracji online. Pandemia i związane z nią konkretne obawy zepchnęły również na dalszy plan zainteresowanie wielu ludzi ochroną różnorodności biologicznej i klimatu. Na początku organizatorzy nie byli w stanie znaleźć strategii pozwalającej w pełni pokonać te przeszkody. W rezultacie zbieranie podpisów stało się trudniejsze i odbywało się wolniej. Dzięki wydłużeniu okresu zbierania podpisów i z pomocą sieci partnerów organizatorzy pokonali jednak tę przeszkodę.

Proces zbierania i weryfikacji podpisów

Po przedłużeniu okresu zbierania deklaracji udało się zebrać 1,18 mln podpisów w 27 państwach członkowskich UE, z czego 89 proc. zatwierdziły organy krajowe. 7 października 2022 r. organizatorzy przedłożyli Komisji Europejskiej zaświadczenia potwierdzające zebranie 1 054 973 zweryfikowanych deklaracji poparcia. Etap ten rozpoczął sześciomiesięczny okres sprawdzania. 

W okresie składania dokumentów kluczowe znaczenie miało kontynuowanie kampanii i utrzymanie wysokiego poziomu zainteresowania inicjatywą ze strony obywateli. Organizatorzy wystosowali liczne listy otwarte do przedstawicieli państw członkowskich i Parlamentu Europejskiego oraz zorganizowali osobiste spotkania z nimi. Organizatorzy koordynowali również konferencję prasową z IFOAM Organics Europe, aby promować propozycje objęte tą inicjatywą i omówić dotychczasowe postępy w ograniczaniu stosowania pestycydów. Organizatorzy tej kampanii zamierzają zintensyfikować te działania w przyszłości, aby dążyć do zmian i postępów w ograniczaniu stosowania pestycydów w UE. 

Liczba deklaracji poparcia zebranych przez organizatorów inicjatywy „Ratujmy pszczoły i rolników!” z podziałem na państwa członkowskie

Na wykresie zaznaczono kraje Unii, w których osiągnięto minimalny próg podpisów wymagany do poparcia inicjatywy. Inicjatywa „Ratujmy pszczoły i rolników!” osiągnęła próg minimalny w 11 krajach UE. Pełna tabela z deklaracjami poparcia dla inicjatywy jest dostępna na stronie poświęconej inicjatywie „Ratujmy pszczoły i rolników!” w rejestrze EIO.

Formalne przedłożenie inicjatywy i spotkania z Komisją

Po formalnym przedłożeniu inicjatywy 7 października 2022 r. organizatorzy 25 listopada 2022 r. spotkali się z Věrą Jourovą, wiceprzewodniczącą Komisji Europejskiej ds. wartości i przejrzystości, oraz ze Stellą Kyriakides, komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności (komunikat prasowy). 15 grudnia 2022 r. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wydał opinię w sprawie inicjatywy (zob. opinia EKES-u).

Wysłuchanie publiczne w Parlamencie Europejskim

24 stycznia 2023 r. Parlament Europejski zorganizował wysłuchanie publiczne dotyczące inicjatywy „Ratujmy pszczoły i rolników!” (wysłuchanie publiczne, zob. komunikat prasowy). Organizatorzy zaprezentowali cele inicjatywy i nawiązali kontakty z posłami do Parlamentu Europejskiego (przegląd wysłuchań PE). W tym samym dniu, w którym odbyło się wysłuchanie publiczne, 24 stycznia 2023 r., Komisja Europejska przedstawiła „Nowy ład na rzecz owadów zapylających” w celu rozwiązania problemu alarmującego spadku liczby dzikich owadów zapylających w Europie, będący wynikiem przeglądu inicjatywy UE na rzecz owadów zapylających z 2018 r. (zob. komunikat prasowy). 16 marca 2023 r. na temat inicjatywy „Ratujmy pszczoły i rolników!” dyskutowano w trakcie sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego (zob. nagranie).

Formalna odpowiedź Komisji Europejskiej

5 kwietnia 2023 r. Komisja Europejska przyjęła komunikat określający jej działania w odpowiedzi na europejską inicjatywę obywatelską „Ratujmy pszczoły i rolników!”. Komisja z zadowoleniem przyjęła inicjatywę i podkreśliła jej szczególne znaczenie w obecnej sytuacji, kiedy to powiązane ze sobą kryzysy – wynikające ze zmian klimatu, zanieczyszczenia środowiska oraz spadku różnorodności biologicznej – stanowią coraz większe wyzwanie dla europejskiego rolnictwa i bezpieczeństwa żywnościowego. W komunikacie oceniono poszczególne propozycje inicjatywy w oparciu o podstawy merytoryczne (zob. komunikat prasowy). W szczególności Komisja działała na rzecz szybkiego przyjęcia i wdrożenia wniosków dotyczących rozporządzenia w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów oraz prawa o odbudowie zasobów przyrodniczych, które są obecnie przedmiotem negocjacji między Parlamentem Europejskim i Radą, oraz skutecznego wdrażania wspólnej polityki rolnej.

W odpowiedzi na komunikat Komisji organizatorzy z zadowoleniem przyjęli wezwanie Komisji skierowane do współprawodawców [Parlamentu Europejskiego i Rady] o szybkie i ambitne porozumienie w sprawie jej wniosków ustawodawczych, które przełożą dążenia obywateli na prawo. Ponadto organizatorzy zachęcili do zaangażowania zainteresowanych obywateli i naukowców w ten proces do czasu osiągnięcia celów i stwierdzili, że inicjatywa „Ratujmy pszczoły i rolników!” jest nadal potrzebna (zob. komunikat prasowy). Komisarz Sinkevičius i przedstawiciele zaangażowanych dyrekcji generalnych przedstawili organizatorom odpowiedź Komisji na spotkaniu 25 kwietnia 2023 r. 

Nigdy nie rezygnuj! 

Przygotuj się, że organizacja i prowadzenie inicjatywy mogą okazać się długą i uciążliwą drogą. 

Poświęć czas na staranne przygotowanie

Solidne przygotowanie ma zasadnicze znaczenie dla powodzenia.

Porozmawiaj z innymi

Nawiąż kontakt z doświadczonymi organizatorami i zainteresowanymi stronami, którzy współpracowali z europejską inicjatywą obywatelską. Ich spostrzeżenia mogą być bezcenne.

W razie jakichkolwiek wątpliwości co do organizowanej inicjatywy zapytaj naszych ekspertów!

Dodatkowe informacje dotyczące inicjatywy „Ratujmy pszczoły i rolników!” są dostępne na jej stronie w rejestrze EIO.

Więcej materiałów zawierających wskazówki organizatorów inicjatywy „Ratujmy pszczoły i rolników!”