“Jekk ma nbiddlu xejn, kollox jinbidel” — paralleliżmu u tagħlimiet mill-prattika tad-demokrazija parteċipattiva fl-Awstrija u fl-Ewropa

Fl-Awstrija, l-għodda tad-demokrazija parteċipattiva “Volksbegehren” (petizzjoni għal referendum) tippermetti liċ-ċittadini jimponu rieżami obbligatorju tat-talba tagħhom fuq il-Parlament, jekk ikollhom appoġġ ta’ mill-inqas 100,000 firma. Fi żminijiet ta’ kriżi klimatika, il-petizzjoni għal referendum dwar il-protezzjoni tal-klima qabżet din il-marka faċilment u issa tinsab f’idejn il-Parlament. X’inhuma t-tamiet għal x’jiġri wara? Kif jitqabbel il- “Volksbegehren” Awstrijak mal-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej? U x’inhuma s-sinerġiji possibbli bejniethom?

Għal dan l-artiklu Patrick Tobiaschek, l-Ambaxxatur Awstrijak tal-ECI, intervista lil Hannes Kramml, membru tal- “Klimavolksbegehren” (petizzjoni għal referendum dwar il-protezzjoni tal-klima) [1], dwar l-isfidi u s-suċċessi tal-petizzjoni u d-differenzi meta mqabbla mal-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej. Hannes tistudja l-ekoloġija wara li tkun ħadmet bħala maniġer tekniku tal-proġett. Huwa għandu interess wiesa’ f’suġġetti soċjopolitiċi u għalhekk huwa involut f’assoċjazzjonijiet mingħajr skop ta’ qligħ, bħal din il-petizzjoni għal referendum u proġett ta’ permakultura biex jiġu esplorati forom alternattivi ta’ agrikoltura.

L-ewwel petizzjoni għal referendum fl-Awstrija saret fl-1964 u minn dak iż-żmien saret parti integrali mill-politika Awstrijaka [2]. Kif tikklassifika din il-forma ta’ demokrazija parteċipattiva? Taħseb li l-effett fuq il-Parlament huwa kbir biżżejjed?

Hija l-aktar għodda importanti ta’ demokrazija diretta li twassal il-kwistjonijiet politiċi mill-poplu direttament għall-Parlament. Iżda l-istorja turi li petizzjoni għal referendum sfortunatament rarament irriżultat f’bidla fil-leġiżlazzjoni. Speċjalment jekk il-kwistjoni ma taqbilx mal-kors tal-partijiet attwalment fil-gvern. Fid-dawl tal-isforz volontarju u finanzjarju involut, hija ħasra li d-deliberazzjonijiet u d-diskussjonijiet fil-kumitati parlamentari jsiru ‘l bogħod mill-pubbliku.

Id-domanda mibdija min-nies hija soġġetta għal trattament vinkolanti, iżda fl-aħħar mill-aħħar ħafna drabi l-istatus parlamentari “innutat” jibqa’. Fi kwalunkwe każ, qed nippruvaw niżguraw li dan ma jkunx il-każ din id-darba.

Kien diffiċli li wieħed jikkonvinċi lin-nies biex jipparteċipaw fil-petizzjoni għal referendum dwar il-protezzjoni tal-klima? Hemm xi ostakli fil-preżentazzjoni tad-dikjarazzjonijiet ta’ appoġġ?

Fi Vjenna, fejn ipparteċipajt l-aktar f’avvenimenti jew demos, l-isem “Klimavolksbegehren” ħafna drabi kien biżżejjed, u ħafna kienu diġà lesti li jappoġġaw. Iżda li wieħed ikun ta’ appoġġ ma jirriżultax awtomatikament f’firma, sfortunatament. Li tmur fl-uffiċċju amministrattiv huwa ċertament ostaklu, iżda meta l-perjodu tar-reġistrazzjoni kien wasal biex jintemm, bħal matul il-ġimgħa tar-reġistrazzjoni, dan l-ostaklu sar iżgħar u iżgħar. Il- “firma tal-mowbajl” għall-appoġġ hija alternattiva tajba, għalkemm tintuża fi frekwenza li tvarja fil-popolazzjoni. Naturalment, kien hemm ukoll kritiċi u dawk li jiċħdu, iżda kienu minoritarji, minkejja li l-osservazzjoni tiegħi probabbilment ma kinitx rappreżentattiva.

Barra minn hekk, ħafna kienu lesti jappoġġjaw il-petizzjoni għal referendum, iżda sfortunatament ma ssodisfawx ir-rekwiżiti. Dan kien partikolarment ta’ tbatija għal dawk il-persuni li kienu ilhom jgħixu fl-Awstrija għal żmien twil iżda li (għadhom) ma kisbux iċ-ċittadinanza għal diversi raġunijiet.

Probabbilment makienx faċli li jintlaħaq l-ammont tal-100,000 firma meħtieġa. Qabel ma tkun tista’ tibda tiġbor id-dikjarazzjonijiet ta’ appoġġ, ir-referendum irid jiġi rreġistrat [3]. Iltqajt ma’ xi ostakli fil-proċess ta’ reġistrazzjoni?

Sa fejn naf jien, ma kienx hemm diffikultajiet kbar, meta mqabbla ma’ sfidi oħra li kellna niffaċċjaw. Pereżempju, meta rċevejna stampi ta’ persuni li lesti jiffirmaw il-petizzjoni iżda bilwieqfa quddiem l-uffiċċji amministrattivi u xi drabi jintbagħtu d-dar eventwalment minħabba servers mgħobbija żżejjed. Dan huwa partikolarment ta’ uġigħ.

F’petizzjoni għal referendum, in-nies prinċipalment jinnotaw il-ġimgħa ta’ reġistrazzjoni nnifisha, iżda ovvjament jiġri ħafna qabel dik. L-assoċjazzjoni tagħna ilha teżisti għal aktar minn sentejn issa. Fil-bidu, ħafna qabel ir-reġistrazzjoni, kellhom jiġu diskussi u maqbula talbiet ibbażati fuq ix-xjenza għall-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima, b’kunsiderazzjoni ta’ ħafna perspettivi differenti. U mbagħad huwa ferm sfortunat li l-firem jintilfu bla bżonn. Speċjalment peress li mhijiex l-ewwel darba li tqajmu lmenti bħal dawn.

Wara r-reġistrazzjoni, il-fażi ta’ appoġġ issegwi bl-għan li jinġabru 8,401 dikjarazzjoni ta’ appoġġ. Imbagħad tista’ tiġi sottomessa t-talba ta’ bidu, u tibda l-proċedura ta’ reġistrazzjoni ta’ tmint ijiem (ġimgħa ta’ reġistrazzjoni) [3]. Kif organizzajt il-ġbir tal-firem matul il-ġimgħa tar-reġistrazzjoni?

Nedejna l-fażi ta’ appoġġ f’Awwissu 2019 u għamilna bidu brillanti immedjatament. Fl-ewwel jum ilħaqna l-wieħed meħtieġ għal kull mil tal-votanti eliġibbli. Wara diversi posponimenti, aħna ppreżentajna t-talba ta’ bidu f’Marzu 2020. Konna waħda mill-erba’ petizzjonijiet Awstrijaċi għal referendum li laħaq il-100,000 firma meħtieġa fil-fażi tal-appoġġ biss, jiġifieri anke qabel il-ġimgħa tar-reġistrazzjoni f’Ġunju 2020.

Hemm kampanja kbira wara referendum bħal dan. Kontribut enormi għal dan is-suċċess ġie minn aktar minn 1,000 voluntier li mexjin bla heda f’kull distrett u f’ħafna postijiet madwar l-Awstrija. B’flyers, azzjonijiet fit-toroq u ħafna aktar. Barra minn hekk, mingħajr il-kampanji online u r-relazzjonijiet pubbliċi, probabbilment ma stajniex nilħqu l-għanijiet tagħna. L-ammont ta’ appoġġ jikkorrelata ħafna mal-preżenza tal-midja. L-inizjattivi dejjem iridu jiżguraw li l-gazzetti u midja oħra jittrattaw il-kwistjoni u jqajmu kuxjenza.

Foto: MLG Mike, KVB

Żgur li ksibt suċċess kbir! Il-petizzjoni għal referendum dwar il-protezzjoni tal-klima qabżet b’mod ċar l-għadd meħtieġ ta’ firem. Issa l-Parlament Awstrijak irid jittratta l-kwistjonijiet klimatiċi u t-talbiet tiegħek. Tista’ tgħidli aktar dwar l-istatus attwali?

Irċevejna kważi 400,000 firma. Dan huwa insane, speċjalment fis-sitwazzjoni attwali minħabba l-COVID-19. U minbarra l-firem li ġejjin direttament mill-poplu, ġiet iffurmata alleanza magħmula minn għadd kbir ta’ NGOs, kumpaniji u personalitajiet prominenti. Dan kollu pprovda l-appoġġ meħtieġ biex nittrattaw it-talbiet tagħna fil-laqgħat tal-kumitati tal-Parlament. Dan l-aħħar, saru s-seduti ta’ smigħ tal-esperti fil-Kumitat għall-Ambjent; il-klabbs parlamentari differenti stiednu lill-inizjaturi, lix-xjenzati u lill-esperti tagħna.

Għall-ewwel darba f’kumitat, dan sar pubblikament permezz ta’ xandira diretta u reġistrazzjoni. Dan ħeġġeġ dibattitu kostruttiv u għandna l-prospett ta’ proposta multipartitika biex nimplimentaw l-objettivi tagħna. Bħala l-kelliem tagħna Katharina Rogenhofer ġabret fil-qosor, irnexxielna niżguraw pass importanti lejn politika progressiva dwar il-klima fost il-partijiet kollha. Il-laqgħa li jmiss hija mistennija li ssir fil-bidu ta’ Marzu. Imbagħad se naraw jekk dan huwiex biss servizz lipp mhux vinkolanti, jew jekk hux qed nersqu eqreb lejn l-implimentazzjoni politika.

X’sfidi kellek tittratta u kif tiffinanzja petizzjoni bħal din għal referendum?

Biex jintlaħqu għadd konsiderevoli ta’ nies, hemm bżonn ta’ flus! Issa nistgħu nistaqsu lilna nfusna kemm hi demokratika din l-għodda importanti diretta u demokratika, meta kważi kollox jiddependi fuq ir-riżorsi finanzjarji...

Ma hemm l-ebda appoġġ finanzjarju mill-Istat?

Le, mhux affattu. Iżda stajna nattiraw ħafna sħab, għamilna avvenimenti bħal irkant għall-karità, u kien hemm ħafna donaturi privati li, grazzi, appoġġjajna finanzjarjament. Minbarra l-fallimenti tas-server imsemmija hawn fuq, ħafna drabi kellna nkunu flessibbli ħafna fil-ħin fir-rigward tal-awtoritajiet. Speċjalment fir-rigward tal-pandemija tal-COVID-19 minħabba li ma kienx ċar għal żmien twil jekk u meta l-ġimgħa ta’ reġistrazzjoni tagħna kinitx se ssir. B’riżultat ta’ dan, it-temi rigward il-kampanja u l-kontinwità finanzjarja tagħna kellhom jiġu adattati kontinwament. Barra minn hekk, ir-rata ta’ fluttwazzjoni fil-fatturat hija għolja b’mod korrispondenti. Aħna lkoll hawnhekk naħdmu fuq bażi volontarja minbarra l-impjiegi, l-istudji u affarijiet oħra tagħna.

Wara li nitkellmu dwar l-isfidi, ejjew ngħaddu għal xi ħaġa pożittiva: X’kien l-aħjar mument għalik personalment matul il- “Klimavolksbegehren”?

Dan kien definittivament fl-aħħar ta’ Ġunju. Il-ġimgħa tar-reġistrazzjoni għadha kif intemmet, u kellna dimostrazzjoni tal-għeluq f’Heldenplatz fi Vjenna. Minħabba d-distribuzzjoni wiesgħa fuq l-istati federali Awstrijaċi, l-iskambju bejn il-membri ġeneralment sar online. Fil-wirja, tara ħafna minn dawn in-nies għall-ewwel darba u fl-aħħar issir taf lil xulxin personalment. Ilna lkoll eżawriti mill-fażi intensa iżda wkoll totalment kuntenti dwar is-suċċess imħabbar.

Foto: Innes Futterknecht, KVB

Il-Kummissjoni Ewropea qed tipprova wkoll tindirizza l-kriżi klimatika u trid tiġġieled il-Patt Ekoloġiku. Għat-talbiet tiegħek, x’tixtieq li jiġri fuq livell Ewropew?

Punt essenzjali, nazzjonali huwa importanti, iżda ħafna affarijiet jistgħu jiġu solvuti biss b’approċċ ħafna akbar. Ħafna mit-talbiet tagħna jistgħu jinġarru fuq livell ogħla. Xi wħud minn dawn il-kunsiderazzjonijiet huma inklużi wkoll fil-Patt Ekoloġiku, pereżempju baġit vinkolanti tas-CO2, ivverifikat minn korp indipendenti. Imbagħad l-iżvilupp tat-trasport pubbliku fl-Ewropa biex tinħoloq alternattiva sinifikanti għat-trasport bl-ajru. Irrispettivament mit-talbiet tagħna, huma meħtieġa ħafna affarijiet oħra. Ir-reviżjoni tal-iskambju tal-kwoti tal-emissjonijiet u l-politika agrikola Ewropea, biex insemmu żewġ eżempji.

Id-dritt li tiġi ppreżentata inizjattiva taċ-ċittadini huwa mnaqqax legalment fit-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, li ġie adattat l-aħħar f’Lisbona fl-2007 [4]. Qatt smajt dwar l-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej? Inti u l-kollegi tiegħek qatt tkellimtu dwarha?

Ċertament nappoġġa kwalunkwe possibbiltà ta’ parteċipazzjoni demokratika. U iva, smajt dwar l-Inizjattiva taċ-ĊittadiniEwropej qabel. Iżda l-verità hija li ma kellhiex rwol fl-azzjonijiet tagħna fil- “Klimavolksbegehren”, jew ma nafx b’dan ir-rwol. Forsi hemm ukoll il-problema ta’ livell baxx ta’ għarfien. Jekk ma jkunx ovvju għal ħafna minna li jkunu jafu l-IĊE, ovvjament hemm lok għal titjib.

Nittamaw li din l-intervista tkun pass żgħir lejn sensibilizzazzjoni akbar. Il-proċedura tal-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej [5] hija differenti mill-petizzjoni Awstrijaka għal referendum. Il-grupp ta’ organizzaturi jrid ikun magħmul minn tal-anqas 7 ċittadini tal-UE li huma residenti f’ 7 pajjiżi differenti tal-UE. Dan kien ikun ostaklu kbir għalik?

Ma naħsibx li kien ikun ostaklu kbir għalina, minħabba li l-moviment tal-klima diġà żviluppa ħafna qabel il- “Klimavolksbegehren” Awstrijak. Għalhekk diġà hemm netwerk kbir fl-Ewropa, u ninsab ċert li huwa possibbli li naħdmu tajjeb miegħu. Is-soċjetà hija fil-biċċa l-kbira sensitizzata għall-kriżi klimatika, u ċertament huwa aktar faċli li jitħabbar suġġett bħal dan madwar l-Ewropa milli huwa għal kwistjonijiet aktar mhux magħrufa.

Il-grupp ta’ organizzaturi huwa segwit mir-reġistrazzjoni tal-inizjattiva mal-Kummissjoni Ewropea. Imbagħad tista’ tibda tiġbor 1 miljun firma fuq karta jew online [6] u għandek 12 xhur biex tagħmel dan. Taħseb li huwa faċli li tiġi mmaniġġjata, meta mqabbla mal-100,000 wegħda ta’ appoġġ meħtieġa fl-Awstrija? Diġà appoġġjajt Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej?

Permezz tat-TTIP u s-CETA ġejt f’kuntatt mal-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej, iżda nibża’ li s’issa ma appoġġjajt l-ebda inizjattiva. Iżda ninsab ċert li dalwaqt se jinbidel!

Jekk inqabblu d-daqsijiet tal-popolazzjoni, it-1 miljun firma madwar l-Ewropa jidhru li huma ta’ daqs fattibbli. Iżda minbarra l-isforz organizzattiv ogħla, ma nistax nivvaluta jekk huwiex aktar faċli jew aktar diffiċli meta mqabbel mal-100,000 firma fil-petizzjoni popolari fl-Awstrija. Tal-inqas l-għadd minimu ta’ firem meħtieġa biex pajjiż ikun validu jista’ jkun ta’ sfida.

Ladarba tkun ilħaqt 1 miljun firma, dawn iridu jiġu vverifikati fi żmien 3 xhur mill-awtoritajiet rilevanti f’kull pajjiż tal-UE. Dan il-pass ta’ eżami mhuwiex meħtieġ fil-petizzjoni Awstrijaka għal referendum, iżda dan l-isforz addizzjonali jġib ukoll firxa ħafna akbar biex jiġu indirizzati n-nies.

Jekk dan l-eżami jippermetti l-preżentazzjoni ta’ dikjarazzjonijiet ta’ appoġġ direttament fuq il-post, f’kull każ l-isforz addizzjonali jkun iġġustifikat. Forsi konna nkunu nistgħu niġbru voti addizzjonali li kieku l-kanal uffiċjali ma kienx l-unika għażla. Il-proċess tal-ġbir tal-firem għall-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej jidher ħafna aktar sempliċi. U naħseb li huwa daqstant tajjeb u importanti li dawn il-firem jiġu eżaminati mill-ġdid uffiċjalment.

Wara eżami b’suċċess, l-inizjattiva tiġi ppreżentata lill-Kummissjoni Ewropea. Imbagħad il-Parlament Ewropew jittratta l-kwistjoni u l-organizzaturi jingħataw l-opportunità li jippreżentaw l-inizjattiva f’seduta ta’ smigħ pubbliku. Fl-opinjoni tiegħek, liema Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej [7] li għaddejja bħalissa għandha tirrevedi b’mod assolut il-Parlament Ewropew?

L-inizjattiva għal “Bidu ta’ Introjtu Bażiku Inkondizzjonali (UBI) madwar l-UE” li tiżgura l-eżistenza materjali u l-opportunità ta’ parteċipazzjoni fis-soċjetà irrispettivament mid-dħul. It-tieni nett, biex tiġi restawrata l-bijodiversità, tingħata prijorità lill-agrikoltura fuq skala żgħira u sostenibbli u jiġu appoġġati l-bdiewa f’dik it-tranżizzjoni, l-inizjattiva “Insalvaw in-naħal u l-bdiewa! Lejn agrikoltura favur in-naħal għal ambjent b’saħħtu” tkun ta’ benefiċċju kbir għas-soċjetà. U biex nindirizza xi punti li diġà ssemmew, nappoġġja l-inizjattiva “VOTERS WITHOUT BORDERS, Full Political Rights for EU Citizens.” U, naturalment, hemm ħafna oħrajn li għandhom jiġu ttrattati.

Hemm xi ħaġa oħra rigward l-inizjattivi taċ-ċittadini li tixtieq tindika?

Fl-opinjoni tiegħi din hija problema meta ż-żgħażagħ, li se jkunu l-aktar milquta mill-kriżi klimatika, ma jkollhomx l-opportunità li jivvutaw dwar dan is-suġġett. Huwa għalhekk li bdejna inizjattiva u fassalna posters f’avvenimenti li fihom it-tfal jinternalizzaw lilhom infushom b’handprint, jekk xtaqu jappoġġjawhom. Anke dawk il-persuni li ma jitħallewx jipparteċipaw minħabba n-nuqqas ta’ ċittadinanza tagħhom setgħu għalhekk jitfgħu l-vot tagħhom viżwalment. Iċ-ċittadini li għexu hawn għal żmien twil iżda li ma jitħallewx jipparteċipaw f’avvenimenti politiċi diġà huma parti konsiderevoli tas-soċjetà tagħna.

Foto: Jolly Schwarz, KVB

Idea sabiħa ħafna! Ejjew naslu għall-aħħar mistoqsija: bħala sostenitur tal-protezzjoni tal-klima u tad-demokrazija parteċipattiva, x’trid li l-qarrejja jkunu jafu?

Tieħu l-inizjattiva. B’mod speċjali dawn l-aħħar snin urew dak li niksbu grazzi għall-pressjoni mill-popolazzjoni. Jekk ma nbiddlu xejn, kollox jinbidel!

Dwar “Klimavolksbegehren”:

Bħala vuċi indipendenti u bejn il-partiti, aħna nirrappreżentaw lin-nies kollha li jitolbu lill-politiċi jieħdu azzjoni konkreta kontra l-kriżi klimatika.  Aħna nifhmu l-protezzjoni tal-klima mhux bħala r-responsabbiltà tal-individwi, iżda bħala r-responsabbiltà tas-soċjetà kollha kemm hi. Il-politiċi għandhom għalhekk joħolqu l-qafas legali li se jiżgura wkoll futur ġust li jiswa ngħixu għal uliedna.

Sib it-talbiet dettaljati fuq is-sit web:

https://klimavolksbegehren.at/forderungen/m

Links esterni:

[1] https://klimavolksbegehren.at/

[2] https://www.bmi.gv.at/411/Alle_Volksbegehren_der_zweiten_Republik.aspx

[3] https://www.bmi.gv.at/411/

[4] https://www.europarl.europa.eu/factsheets/en/sheet/149/european-citizens-initiative

[5] https://citizens-initiative.europa.eu/how-it-works_en

[6] https://citizens-initiative.europa.eu/online-collection-system_en

[7] https://citizens-initiative.europa.eu/find-initiative_en

https://www.bmi.gv.at/411/Volksbegehren_der_XX_Gesetzgebungsperiode/Klimavolksbegehren/start.aspx