Προσαρμογή των προστίμων και των κυρώσεων σε επίπεδο εισοδήματος και καθαρής αξίας

Υπάρχουν πρόστιμα για να αποθαρρύνεται η επιβλαβής συμπεριφορά και να ελαχιστοποιείται η συνολική βλάβη που προκαλείται στις κοινωνίες μας. Τα πρόστιμα ισχύουν για όσο διάστημα οι άνθρωποι έχουν κοινωνικοποιηθεί, αλλά κανείς δεν αναμένει ότι μια μικρή ομάδα εξαιρετικά εύπορων εταιρειών και ατόμων θα μπορούσε μία ημέρα να υπερβεί τους κανόνες της κοινωνίας μας και να απορρίψει πλήρως τα πρόστιμα που τους επιβλήθηκαν.

Για τις εύπορες επιχειρήσεις και τα φυσικά πρόσωπα, το πρόστιμο δεν αποτελεί ηθικό όριο για να σταματήσει η εγκληματική και επιβλαβής συμπεριφορά, αλλά απλώς ένα εμπόδιο. Εάν το πρόστιμο είναι μόνο miniscule σε σύγκριση με το κέρδος που μπορεί να επιτευχθεί, λίγα άτομα και σχεδόν καμία εταιρεία δεν μεταβάλλουν τη συμπεριφορά τους.

Εάν οι Bill Gates, Elon Musk ή Jeff Bezos αποκτήσουν εισιτήριο υπέρβασης ταχύτητας 500 EUR, δεν θα φροντίσουν διότι έχουν ήδη επιστρέψει τα χρήματα αυτά σε λιγότερο από ένα λεπτό και, ως εκ τούτου, δεν θα αλλάξουν τη συμπεριφορά τους, ουσιαστικά υπεράνω του νόμου. Για τον μέσο άνθρωπο, το πρόστιμο των 500 EUR αποτελεί τεράστιο πρόβλημα και υπερβαίνει τον μηνιαίο προϋπολογισμό του, ίσως ακόμη και να το οδηγήσει σε χρέος. Οι εταιρείες που χρησιμοποιούν φορολογικά κενά για να εξοικονομήσουν δισεκατομμύρια ευρώ σε φόρους και, έπειτα από αρκετά χρόνια, λαμβάνουν πρόστιμα μόνο στην κλίμακα των πολλών εκατομμυρίων ευρώ μετατρέπουν την επιζήμια συμπεριφορά τους σε ανάλυση κόστους-οφέλους.

Πρέπει να κλιμακώσουμε τα πρόστιμα στα επίπεδα εισοδήματος και στην καθαρή αξία των φυσικών προσώπων και των εταιρειών· όσο υψηλότερο είναι το εισόδημα και η καθαρή αξία, τόσο υψηλότερο είναι το πρόστιμο.

Αντί να υποχρεωθεί ο Elon Musk να καταβάλει 500 EUR για υπέρβαση ταχύτητας, οφείλει να καταβάλει το 1 % του ετήσιου εισοδήματός του, το οποίο ανέρχεται σε αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ. Αντί να επιβληθεί πρόστιμο 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Facebook για παραβίαση της ιδιωτικής ζωής των καταναλωτών, τους επιβάλλεται πρόστιμο 10 % της καθαρής αξίας τους το 2019, ήτοι 50 δισεκατομμύρια δολάρια.Οι φαρμακευτικές εταιρείες, οι οποίες διανέμουν επιβλαβή προϊόντα για δεκαετίες και εμπλέκονται τακτικά σε παράνομες πρακτικές, θα πληρώνουν πρόστιμα πάνω από τα ετήσια έσοδά τους, γεγονός που θα τους επέτρεπε να αλλάξουν το ανθυγιεινό επιχειρηματικό τους μοντέλο.

Δεδομένου ότι η ΕΕ διαθέτει διεθνή νομική εξουσία, μπορεί να καταστεί το πρώτο θεσμικό όργανο που εφαρμόζει ένα σύστημα προστίμων προσαρμοσμένο στο εισόδημα και την καθαρή αξία.