Kondiviżjoni libera ta’ xogħlijiet protetti filwaqt li jiġu kkumpensati l-kreaturi

L-inizjattiva taċ-ċittadini Ewropej “Libertà ta’ Sehem” għandha l-għan li tillegalizza l-kondiviżjoni tal-fajls għal skopijiet personali billi tibdel id-drittijiet tal-awtur u d-drittijiet relatati u tistabbilixxi mekkaniżmu li jħallas b’mod ġust lill-awturi u lid-detenturi l-oħra tad-drittijiet.

Aħna ċittadini minn tmien pajjiżi differenti tal-UE u tlabna r-reġistrazzjoni tal-inizjattiva taċ-ċittadini Ewropej (ECI) “Libertà ta’ Sehem” li titlob id-dritt li taqsam fajls inklużi xogħlijiet kreattivi. Aħna nemmnu li l-kondiviżjoni hija dritt fundamentali u jistħoqqilha l-istess dinjità bħad-dritt tal-awturi. Qed naħdmu u dalwaqt se nibdew niġbru l-firem: jekk niġbru miljun firma, il-Kummissjoni Ewropea se jkollha tieħu pożizzjoni dwar l-inizjattiva tagħna. Lesti ruħek biex tappoġġa l-inizjattiva “Libertà ta’ Sehem” u poġġiet id-dritt tan-nies li jaqsmu lura fil-qalba tal-politika Ewropea!

Il-kondiviżjoni hija sabiħa, tagħmilna nħossuna tajba u ttejjeb ħajjitna; huwa att naturali u uman profondament. Huwa l-istess ukoll għall-kondiviżjoni tal-fajls. Din hija r-raġuni għaliex, mis-snin 90, meta t-teknoloġiji l-ġodda għall-kondiviżjoni tal-fajls (Napster, Gnutella, Freenet, BitTorrent, eċċ.) għamluha faċli ħafna biex in-nies jaqsmu l-fajls, ħafna laqgħu din l-innovazzjoni b’entużjażmu. Fl-aħħar nett, tlabt issib il-kanzunetta preferuta tiegħek online, tniżżilha u tisma’. Jew sib film u armah; jew sib ktieb u aqrah. Kulħadd mingħajr ma jkollu għalfejn jitlob permess lil xi ħadd! U, saħansitra aktar eċċitanti, jekk tħobb kanzunetta, film jew ktieb, tista’ tagħmlu disponibbli għal oħrajn li jaqsmu l-passjoni tiegħek.

Madankollu, mhux kulħadd kien kuntent għal din l-innovazzjoni.

Il-Maġġuri, imħassba dwar ir-riskju li jitilfu l-profitti u jitilfu r-rwol tagħhom bħala intermedjarji ta’ kontroll, opponew bil-qawwa l-kondiviżjoni ta’ fajls li fihom xogħlijiet protetti mid-drittijiet tal-awtur u drittijiet relatati (mużika, films, kotba, eċċ.). Min-naħa tagħhom għandhom “bug” fil-liġijiet: id-drittijiet tal-awtur u l-liġijiet dwar id-drittijiet relatati, imfassla f’dawn l-aħħar sekli għad-dinja analoga, u adattati gradwalment maż-żmien, ma jippermettux il-kondiviżjoni tal-fajls. Għalhekk illum huwa pprojbit li jiġu kondiviżi fajls li fihom xogħlijiet protetti bid-drittijiet tal-awtur u drittijiet relatati permezz ta’ teknoloġiji ta’ kondiviżjoni tal-fajls. Dan huwa minnu, anki jekk id-drittijiet tal-awtur u drittijiet relatati għandhom jiġu implimentati filwaqt li jitqiesu d-drittijiet fundamentali tal-utenti tax-xogħlijiet, b’mod partikolari d-dritt għax-xjenza u l-kultura, filwaqt li jiġu bbilanċjati mad-drittijiet fundamentali tal-awturi tax-xogħlijiet.

Dan huwa dak li qed niddikjaraw bl-inizjattiva “Libertà ta’ Sehem”.

Irridu dritt tal-awtur li jirregola l-kondiviżjoni tal-fajls billi jimplimenta b’mod ibbilanċjat iż-żewġ paragrafi tal-Artikolu 27 tad-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem ipproklamata fis-10 ta’ Diċembru 1948 mill-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti, l-ewwel waħda, li tipprevedi d-dritt għax-xjenza u l-kultura għal kulħadd, u t-tieni, li tipprevedi d-dritt tal-awturi:
“(1) kulħadd għandu d-dritt li jipparteċipa liberament fil-ħajja kulturali tal-komunità, li jgawdi l-arti u li jaqsam l-avvanz xjentifiku u l-benefiċċji tiegħu.
(2) kulħadd għandu d-dritt għall-protezzjoni tal-interessi morali u materjali li jirriżultaw minn kwalunkwe produzzjoni xjentifika, letterarja jew artistika li tagħha huwa l-awtur.”.

Ħafna akkademiċi jaqblu: il-kondiviżjoni tal-fajls tista’ tiġi legalizzata billi jinbidlu d-drittijiet tal-awtur u d-drittijiet relatati. Huwa sempliċi: jekk l-awturi u detenturi oħra tad-drittijiet (inklużi l-Maġġuri) jiġu remunerati b’mod ġust, il-kondiviżjoni tal-fajls għal skopijiet personali tista’ tkun permessa. Fi kliem ieħor, huwa possibbli li tiġi prevista rinunzja tad-drittijiet tal-awtur għal persuni li jikkondividu fajls għal skopijiet personali jekk id-detenturi tad-drittijiet jirċievu flus. Ir-remunerazzjoni tad-detenturi tad-drittijiet tista’ tinkiseb b’modi differenti. Pereżempju, billi tipprovdi għal spiża żejda żgħira meta n-nies iħallsu l-konnessjoni tal-Internet; jew billi jirrikjedu li l-persuni li jixtiequ jużaw teknoloġiji ta’ kondiviżjoni tal-fajls iħallsu lis-soċjetajiet kollettriċi li jirrappreżentaw lid-detenturi tad-drittijiet. Madankollu, sal-lum, din il-bidla sempliċi fid-drittijiet tal-awtur u d-drittijiet relatati, li tkun ta’ benefiċċju għal kulħadd, ma mmaterjalizzat imkien fid-dinja.

It-teknoloġiji tal-kondiviżjoni tal-fajls jippermettu li x-xogħlijiet jitqassmu b’mod straordinarjament effiċjenti; madankollu, id-detenturi tad-drittijiet qatt ma setgħu jieħdu vantaġġ mill-potenzjal ta’ dawn it-teknoloġiji. Sfortunatament, qed niffaċċjaw eżempju tipiku ta’ falliment tas-suq: id-detenturi tad-drittijiet jinsabu f’sitwazzjoni ta’ “dilemma tal-priġunieri”, u jonqsu milli jaqblu li jippermettu lill-utenti jaqsmu xogħolhom. Għalhekk hija meħtieġa azzjoni leġiżlattiva biex tissolva din is-sitwazzjoni, li tagħmel ħsara lis-soċjetà inġenerali, billi d-detenturi tad-drittijiet u l-utenti jiġu mġiegħla jirrikorru għal intermedjarji mhux meħtieġa. Il-kwistjoni hija saħansitra aktar rilevanti llum. 20 sena ta’ projbizzjoni tal-kondiviżjoni tal-fajls rawmu atturi tas-suq biex jistabbilixxu fornituri tas-servizzi tal-kontenut online (Spotify, Netflix, eċċ.) li għandhom aċċess privileġġat għad-data tal-utenti u għalhekk għandhom is-setgħa li jikkontrollaw u jagħtu profil liċ-ċittadini tal-UE. Sfortunatament, is-sitwazzjoni ma nbidlitx wara l-approvazzjoni tad-Direttiva (UE) 2019/790 dwar id-drittijiet tal-awtur u drittijiet relatati fis-Suq Uniku Diġitali, direttiva li ġiet adottata fl-2019 bil-għan li ssolvi l-problemi tad-drittijiet tal-awtur fil-qasam diġitali iżda li ddiżappuntat ħafna nies. Din id-direttiva tirregola l-forniment ta’ servizzi ta’ kondiviżjoni tal-kontenut online, iżda ma tippermettix il-kondiviżjoni tal-fajls fost iċ-ċittadini tal-UE. Il-prezz li nħallsu llum huwa pjan inklinat inaċċettabbli favur il-pjattaformi ta’ distribuzzjoni, li għandhom is-setgħa li jikkontrollaw u jagħtu profil lill-utenti.

Il-qsim tal-fajls huwa dritt tagħna. Aħna niddikjarawha!

Dalwaqt se nibdew niġbru l-firem sabiex il-Kummissjoni tal-UE jkollha tieħu pożizzjoni dwar l-inizjattiva tagħna.

Żur is-sit web tagħna u ħallilna d-dettalji ta’ kuntatt tiegħek. Ninnotifikawk meta tibda l-ġbir tal-firem. Għidilna wkoll jekk tixtieq tikkontribwixxi għall-kampanja: se jkun ta’ pjaċir li nikkondividu din il-ġlieda biex nitolbu d-dritt li naqsmu!

Storja ta’ Marco Ciurcina, f’isem l-organizzaturi tal-inizjattiva taċ-ċittadini Ewropej “Libertà ta’ Sehem”