Hervorming van het EBI: een tastbare verbetering

Bijna zeven jaar na de invoering van het Europees burgerinitiatief (EBI) is overeengekomen dat het, tenzij het wordt hervormd, achterhaald zal zijn. Het afgelopen jaar heeft Brussel de organisatoren van het maatschappelijk middenveld en de Europese burgers voortdurend gerustgesteld van hun voornemen om dit te verbeteren. Natuurlijk waren er struikelblokken langs de weg. Uit het hervormingsproces en het gemeenschappelijk hervormingsvoorstel blijkt echter dat de Commissie, de Raad en het Parlement voornemens zijn met het EBI een stap in de goede richting te zetten.

Ten eerste pakt de hervorming de aanzienlijke bureaucratische belemmeringen en technische tekortkomingen aan die door gebruikers en ngo’s worden bekritiseerd. De Commissie neemt de verantwoordelijkheid op zich om de teksten van de voorgestelde initiatieven te vertalen. Initiatieven kunnen nu gedeeltelijk worden geregistreerd. De technische en wettelijke vereisten voor het verzamelen van handtekeningen zullen worden geharmoniseerd en zullen minder omslachtig worden, en de organisatoren zullen meer bescherming hebben tegen aansprakelijkheidsrisico’s.

Ten tweede wordt met de hervorming het reeds bestaande en functionerende forum voor het Europees burgerinitiatief, het online samenwerkingsplatform dat burgers ondersteunt bij het organiseren van initiatieven, geïnstalleerd en bevestigd.

Ten derde zal er een bredere hoorzitting plaatsvinden en zal het Europees Parlement een grotere rol spelen. Zo heeft zij haar eigen reglement van orde gewijzigd om ervoor te zorgen dat er openbare plenaire debatten worden gehouden over succesvolle initiatieven. Al met al zal de hervorming een tastbare verbetering zijn en de burgers zullen kwesties gemakkelijker op de politieke agenda kunnen plaatsen.

Het EBI staat (geleidelijk) open voor jongeren

Hoewel het EBI niet zo ver reikt als in het voorstel van de Commissie, zal het open staan voor jongeren. Het staat de lidstaten vrij om de leeftijd voor deelname te verlagen van 18 naar 16 jaar. Deze ogenschijnlijk kleine stap kan een groot verschil maken door een grotere participatie van jongeren op Europees niveau aan te moedigen.

Dit is zeker een stap in de goede richting. Zoals wij in onze beleidsnota hebben aangetoond: als je van plan bent de Europese Unie burgervriendelijker te maken en het scepticisme in de EU tegen te gaan, moet je de betrokkenheid van jongeren vergroten. Uit EU-enquêtes blijkt dat jonge EU-burgers het Europese idee krachtig steunen. De opkomst onder jongeren bij de Europese verkiezingen is echter drastisch gedaald, waardoor het des te belangrijker is dat de EU deze uitdaging aanpakt. Het is nu tijd voor de lidstaten om op te treden.

Quo vadis deelname van de EU?

Meer burgerparticipatie, meer participatie van jongeren... voor de EU, zou deze hervorming het begin kunnen zijn om zich meer open te stellen en meer te nadenken over nieuwe vormen van burgerparticipatie. Uiteindelijk kan er een nieuwe „participatiearchitectuur” ontstaan die EU-burgers toegang geeft tot andere vormen van participatie. In deze tijden van toenemend nationalisme zijn ze zeker nodig.