Tacaíonn dhá thionscnamh Eorpacha ó na saoránaigh leis an gcomhrac ar son an smachta reachta agus na haeráide

Bhí Ursula von der Leyen, Uachtarán tofa an Choimisiúin Eorpaigh, soiléir go leor os comhair Pharlaimint na hEorpa nuair a dúirt sí tosaíochtaí nua an Choimisiúin: Tá an smacht reachta agus an t-athrú aeráide ar bharr an chláir oibre. Is dea-scéala é sin do mhuintir na hEorpa. 

Mar sin féin, in Eoraip ina dtógfaidh tíortha a ngeilleagair ar thionscal atá bunaithe ar charbón, agus ina sáraíonn cuid acu cearta agus saoirsí bunúsacha a gcuid saoránach tríd an smacht reachta a shárú, ní leor dea-scéala. 

Déanann an Chomhairle Eorpach roinnt cinntí san Eoraip agus ní mór dóibh a bheith d’aontoil. Is amhlaidh atá sé i gcás cinntí smachtbhannaí a fhorchur ar na Ballstáit a sháraíonn luachanna an Aontais. Dá bhrí sin, ní deacair a thuiscint cé chomh neamhdhóchúil a bheadh sé do thíortha an Aontais teacht ar chomhaontú faoi rud éigin mar seo. Is cinnte go mbeadh tír amháin ar a laghad ann a bheadh ag crosadh an chinnidh sin.

Cad is féidir a dhéanamh?

Is féidir le saoránaigh na hEorpa cabhrú leis an gCoimisiún tosaíochtaí Von der Leyen a shaothrú ar bhealach nithiúil dearfach. Is féidir leo é sin a dhéanamh ní hamháin trí agóid a dhéanamh i gcoinne na sáruithe sin, ach trí thograí dúshlánacha polaitiúla a chur chun cinn trí na huirlisí daonlathacha a cheadaíonn an Eoraip.

In 2019, d' oibrigh Eumans, gluaiseacht neamhfhoréigneach nua de shaoránaigh na hEorpa a ghníomhaíonn trí dhaonlathas díreach, le gníomhaithe ó gach cearn den Eoraip – ar dhá thionscnamh Eorpacha ó na saoránaigh. 

Tá Acht amháin le haghaidh ár gcearta dírithe ar urraim don smacht reachta a fhorfheidhmiú i dtíortha uile an AE. Tá an ceann eile, Stop Global Warming, ceaptha aghaidh a thabhairt ar an athrú aeráide ar an leibhéal Eorpach trí phraghsáil carbóin a thabhairt isteach agus ioncaim a úsáid chun costas an aistrithe éiceolaíoch ar oibrithe ar ioncam íseal na hEorpa a laghdú.

Gníomh ar mhaithe lenár gcearta ('Meas ar an smacht reachta laistigh den Aontas Eorpach')

Tá sé beartaithe leis an Acht um na Cearta seo againne córas faireacháin buan, oibiachtúil a thabhairt isteach chun a fhíorú go bhfuil luachanna an Aontais Eorpaigh á gcur i bhfeidhm ag gach tír san AE.

D’fhéadfadh sé go mbeadh tionchar tairbhiúil ag nós imeachta trédhearcach, mar aon le critéir oibiachtúla, ar mhuinín fhrithpháirteach a chothú i measc thíortha an Aontais, agus idir saoránaigh agus institiúidí Eorpacha. Ar an gcaoi sin, bheadh rialtais náisiúnta freagrach as an smacht reachta a fhorfheidhmiú ina dtíortha féin.

Go deimhin, ciallaíonn an Gníomh um Ár gCearta go neartófar forálacha Airteagal 7 den Chonradh ar an Aontas Eorpach, a bhaineann le sáruithe a d’fhéadfadh a bheith ann ar luachanna an AE. Is féidir leis freisin dlíthe Eorpacha maidir le comhar breithiúnach in ábhair choiriúla (e.g. an Barántas Gabhála Eorpach) a chur i bhfeidhm.

Stop a chur le Téamh Domhanda ('Praghas carbóin chun an t-athrú aeráide a chomhrac')

Le deireadh a chur le Téamh Domhanda, moltar íosphraghas ar astaíochtaí carbóin a thabhairt isteach – a mhéadóidh ó EUR 50 in aghaidh an tona in 2020 suas go EUR 100 in aghaidh an tona faoi 2025 – agus deireadh a chur leis an gcóras atá ann faoi láthair maidir le lamháltais saor in aisce do truaillitheoirí an AE. Beartaítear leis an tionscnamh seo sásra coigeartaithe teorann a thabhairt isteach maidir le hallmhairí lasmuigh den Aontas, chun praghsáil níos ísle ar astaíochtaí carbóin a thagann isteach san Aontas a fhrithchothromú.

Leithdháilfí ioncam ón gcóras nua Eorpach praghsála carbóin sin de réir bheartais Eorpacha a thacaíonn le fuinneamh a spáráil, foinsí in-athnuaite a spreagadh, agus cánachas ar ioncam níos ísle a laghdú – i bpeirspictíocht a rachadh chun tairbhe do shaoránaigh agus do gheilleagair na hEorpa araon as beart atá neamhdhíobhálach don chomhshaol.

Cláraíodh an dá thionscnamh leis an gCoimisiún Eorpach níos luaithe sa bhliain. Tosaíodh ar an síniú a bhailiú mí Mheán Fómhair seo caite.

Seo físeán ina spreagtar na saoránaigh a shíniú.

Tá tuilleadh eolais le fáil ar shuíomhanna gréasáin oifigiúla na dtionscnamh:

Acht ar son ár gCeart https://www.formyrights.eu/

Stop a chur le Téamh Domhanda https://www.stopglobalwarming.eu/