L-Ewropa għandha tkun fuq kollox unjoni ta’ ċittadini, mhux biss ta’ stati u swieq

Il-mexxejja tal-UE jistgħu jaħsbu li ċ-ċittadini tal-UE huma infurmati tajjeb dwar strumenti demokratiċi bħall-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej, iżda r-realtà hija sorprendentement differenti.

Stħarriġ fuq YouGov ippubblikat f’Jum l-Ewropa wera li 2.4 % biss taċ-ċittadini tal-UE fl-erba’ Stati Membri mistħarrġa jafu x’inhi l-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej u x’tagħmel.

Stħarriġ fuq il-YouGov organizzat minn Eumans u appoġġjat minn Ewropej Ġodda, Ċittadini Take Over Europe u ħafna Gruppi oħra tas-Soċjetà Ċivili.

Jirriżulta li l-attivisti ċittadini huma mbiegħda mill-istituzzjonijiet tal-UE daqs l-MEPs u l-uffiċjali tal-Kummissjoni.

Għandna nkunu mħassba dwar dan u x’nistgħu nagħmlu dwaru? Iċ-ċittadini kif jistgħu jneħħu l-ostakli fit-triq lejn approċċ aktar inklużiv għall-politika?

It-tweġibiet jiddependu fuq kemm nieħdu bis-serjetà l-idea ta’ Ewropa taċ-ċittadini u xi nfissru b’dan it-terminu.

Fiż-żmien meta l-istituzzjonijiet Ewropej inħolqu għall-ewwel darba, l-ixprunaturi ewlenin ta’ dak li jmiss fl-Ewropa kienu l-istatuti: figuri bħal De Gasperi, Schuman, Spaak, Adenauer u De Gaulle. Dawn il-missirijiet fundaturi, u kienu kollha rġiel f’dawk il-jiem, ħolqu dak li sirna nafu bħala l-Ewropa tan-nazzjonijiet u l-istati.

Fil-fażi ewlenija li jmiss tal-iżvilupp tal-Ewropa, ħloqna dak li nirreferi għalih bħala “Ewropa 2” l-Ewropa tas-swieq u tal-flus. F’din il-fażi, li ħabtet mal-iffirmar tal-Att Uniku Ewropew, il-waqgħa tal-Ħajt ta’ Berlin u t-Trattat ta’ Maastricht, il-banek u l-korporazzjonijiet kienu l-protagonisti ewlenin u l-Ewropa ġiet imfassla mill-ġdid skont dan.

Ewropej ġodda jiċċelebraw 25 sena mid-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta’ Maastricht b’ “ġenerazzjoni ta’ Maastricht” ta’ studenti fil-Bini tal-Gvern Provinċjali ta’ Limburg, Maastricht, 1 ta’ Novembru 2018 mal-Università ta’ Maastricht u l-Gvern Provinċjali

Jiena nargumenta li issa qegħdin fil-livell limitu ta’ “Ewropa 3” — l-Ewropa taċ-ċittadini. Din hija l-Ewropa tas-soċjetà ċivili, tal-bliet u tan-nies li jgħixu fl-Ewropa u jiffurmaw id-dijaspora Ewropea. F’dan ninkludi, residenti permanenti tal-UE li m’għandhomx passaport ta’ Stat Membru tal-UE iżda li huma parti mis-soċjetà Ewropea.

Il-kisba storika tal-Ewropa 1 kienet li l-Ewropa tingħata l-paċi, filwaqt li l-Ewropa 2 kisbet prosperità, għalkemm għadha mhux għal kulħadd. Il-missjoni tal-Ewropa 3 għandha tkun li l-Ewropa ssir aktar demokratika, inklużiva u ugwali. Dan huwa wkoll il-muftieħ għar-reżiljenza tal-mudell Ewropew. L-Ewropa mhijiex biss unjoni ta’ stati u swieq. Hija fuq kollox unjoni ta’ ċittadini.

Fl-Ewropa taċ-ċittadini, ma nesperjenzawx it-tip ta’ aljenazzjoni u distakkament li ħafna residenti tal-UE attwalment jesperjenzaw meta jaħsbu dwar l-istituzzjonijiet Ewropej. Ikun hemm qabża kbira fl-involviment demokratiku, fil-livelli kollha tat-teħid tad-deċiżjonijiet, lokali, reġjonali, nazzjonali u Ewropew.

Dan huwa importanti, peress li s-soċjetajiet demokratiċi jirregolaw b’kunsens. Mingħajr leġittimità, is-soluzzjoni rrappreżentata mill-bilanċ delikat bejn l-istituzzjonijiet intergovernattivi u supranazzjonali fl-Ewropa hija kontinwament mhedda.

Il-mexxejja populisti Ewropej tal-lemin qatt ma jistgħu, fil-fehma tiegħi, joħorġu l-istat membru tagħhom mill- “Ewropa 1” — l-Ewropa tan-nazzjonijiet u l-istati. Iżda min jgħid li ma jirtirawx mill-Euro, minn Schengen, jew saħansitra minn xi aspetti tas-Suq Uniku jekk dan jiġi fiha (“Ewropa 2”)?

Id-demokrazija hija fraġli, iżda f’dinja li qed tinbidel malajr hemm it-tieni raġuni għaliex hija importanti Ewropa taċ-ċittadini. L-ebda mexxej ma għandu monopolju ta’ għerf dwar x’se jkunu l-politiki t-tajba — iċ-ċittadini jġibu ideat ġodda, u soluzzjonijiet ta’ politika ġodda li jistgħu jintużaw biex l-Ewropa ssir Ewropa aħjar u aktar b’saħħitha. Ma nistgħux naffordjaw li nitilfu dan il-kontribut.

Eżempju eċċellenti tat-tip ta’ bidliet fil-politika meħtieġa fl-Ewropa huwa l-għadd kbir ta’ inizjattivi taċ-ċittadini Ewropej li bħalissa huma attivi kif ukoll ħafna minn dawk preċedenti, jekk mhux ħafna minnhom, bħad-Dritt għall-Ilma.

Il-kriżi klimatika u l-pandemija tal-COVID it-tnejn li huma jindikaw il-ħtieġa għal bidla soċjali kuraġġuża u trasformattiva li tista’ tiġi xprunata biss mill-bidu nett. Ħafna mill-ECIs attwali jitkellmu dwar x’jeħtieġ li jinbidel fl-Ewropa fil-kuntest tal-irkupru — introjtu bażiku universali, taxxa fuq il-karbonju, voti għaċ-ċittadini mobbli kollha tal-UE kull fejn jgħixu fl-Ewropa.

Il-programm Ewropew ta’ Rkupru, li jirrappreżenta l-irduppjar tal-baġit tal-UE matul is-seba’ snin li ġejjin, huwa opportunità bla preċedent biex l-Ewropa tinbidel.

Kif nistgħu nimmaġinaw li dawn ir-riżorsi se jintefqu tajjeb jew saħansitra b’attenzjoni jekk ma nisimgħux leħen iċ-ċittadini?

L-inizjattivi taċ-ċittadini Ewropej huma wkoll eżempju tajjeb ħafna ta’ ċittadini li jieħdu r-responsabbiltà biex jegħlbu d-distakk mal-istituzzjonijiet. Fil-passat, forsi kien hemm perċezzjoni min-naħa ta’ ħafna partijiet interessati istituzzjonali li ċ-ċittadini ma kellhomx jiġu fdati — dik l-attitudni għandha tinbidel u qed tinbidel.

Il-mexxejjaEwropej iniedu l-Konferenza dwar il-Ġejjieni tal-Ewropa, il-Parlament Ewropew, Strasburgu, it-9 ta’ Mejju 2021. Kreditu: L-Unjoni Ewropea

Jeħtieġ li nirrikonoxxu li dawk minna involuti fil-politika Ewropea daqs iċ-ċittadini huma “privileġġati” daqs dawk li daħlu fl-istituzzjonijiet. L-istħarriġ YouGov juri li ċ-ċittadini ftit li xejn jafu dwar l-istrumenti li huma disponibbli għalihom biex isawru l-futur tal-UE.

Bit-tnedija tal-Konferenza dwar il-Ġejjieni tal-Ewropa, l-UE għandha opportunità ta’ darba f’ġenerazzjoni biex tegħleb dan id- “defiċit ta’ attenzjoni” u terġa’ tgħaqqad maċ-ċittadini.

Dan iseħħ biss jekk ikunu l-movimenti taċ-ċittadini u taċ-ċittadini li jagħtu l-ħajja lill-Konferenza dwar il-Ġejjieni tal-Ewropa bħala eżerċizzju ġenwin fil-livell lokali f’demokrazija deliberattiva.

Il-premju għal tali involviment għandu jkun it-twaqqif ta’ mekkaniżmi aktar permanenti għall-parteċipazzjoni taċ-ċittadini bejn l-elezzjonijiet. L-involviment ta’ aktar ċittadini Ewropej fit-teħid tad-deċiżjonijiet mhuwiex theddida għall-UE — jista’ jkun li din tkun is-salvataġġ tagħha.

60 sena ilu, John F Kennedy qal “Nista’ x’jista’ jagħmel pajjiżek — staqsi x’tista’ tagħmel għal pajjiżek”

Fi żminijietna, fl-Ewropa nistgħu ngħidu: “Staqsi mhux x’tista’ tagħmel għalik l-Ewropa — għidilna x’tista’ tagħmel għall-Ewropa.”

Is-sejħa għal azzjonital-Ewropej il-ġodda: Staqsi issa li l-Ewropa tista’ tagħmel għalik — għidilna x’tista’ tagħmel għall-Ewropa

Biex tara dak li qalu xi wħud mill-membri tal-Ewropej Ġodda meta staqsejnihom din il-mistoqsija, ikklikkja hawn.

X’inhi t-tweġiba tiegħek għal din il-mistoqsija bla ħin?

Dikjarazzjoni ta’ ċaħda ta’ responsabbiltà: L-opinjonijiet espressi dwar il-Forum tal-ECI jirriflettu biss il-fehma tal-awturi tagħhom u bl-ebda mod ma jistgħu jitqiesu li jirriflettu l-pożizzjoni tal-Kummissjoni Ewropea jew tal-Unjoni Ewropea.