De democratie in de EU heeft je nodig: bekijk uw paspoort voor Europese democratie

Nu de oorlog in Oekraïne en de democratie in Europa onder druk staan, is het duidelijker dan ooit dat democratie niet als vanzelfsprekend kan worden beschouwd en dat het van cruciaal belang is om de democratie elke dag te verdedigen en in leven te houden. We moeten allemaal onze bijdrage leveren, maar zoals de burgerpanels van de Conferentie over de toekomst van Europa terecht hebben opgemerkt, moeten we goed geïnformeerd zijn over wat er aan de gang is en hoe we onze stem kunnen laten horen in de democratische processen. Bovendien blijven representatieve democratie, en dus verkiezingen, van fundamenteel belang, maar zijn burgers niet langer van mening dat hun belangen alleen via verkiezingsprocessen kunnen worden behartigd. Participatieprocessen zijn des te belangrijker om het vertrouwen tussen de burgers en hun instellingen te herstellen. Dit geldt op alle niveaus, ook op EU-niveau.

De Conferentie over de toekomst van Europa bracht de grote belangstelling van het publiek voor democratie en deelname aan de besluitvorming aan het licht. Het burgerpanel over „Europese democratie/waarden en rechten, rechtsstaat en veiligheid” kwam met een aantal interessante ideeën om de werking van onze democratie te verbeteren. In het verslag werd met name gewezen op de noodzaak om de kennis van de bestaande participatiemechanismen te vergroten en op de mogelijkheden die burgers worden geboden om hun stem te laten horen en deel te nemen aan de beleidsvorming. Deze mechanismen zijn nog grotendeels onbekend bij het publiek. Het panel riep daarom op tot onderwijsprogramma’s over Europees burgerschap voor alle leeftijdsgroepen.

Om participatieve processen te laten functioneren, is het van cruciaal belang dat burgers bewust worden gemaakt van hun rechten en van de instrumenten waarover zij beschikken om hun stem te laten horen. Het Europees Economisch en Sociaal Comité heeft in alle 24 officiële talen van de EU een Europees paspoort voor democratie gepubliceerd, met inbegrip van een interactieve versie, waarin wordt uitgelegd welke opties de burgers ter beschikking staan en waarmee zij het meest geschikte instrument kunnen kiezen om aan hun zorgen tegemoet te komen.

Een van deze instrumenten is echt uniek: het Europees burgerinitiatief. Door de Europese Commissie te verplichten te reageren op een verzoek om een rechtshandeling die is ondertekend door ten minste één miljoen mensen uit ten minste zeven EU-landen, kan het EBI een krachtig instrument zijn voor burgers om invloed uit te oefenen op de EU-agenda en is het al begonnen resultaten te boeken op het gebied van beleidsvorming.

Het Europees Economisch en Sociaal Comité heeft het EBI van meet af aan actief gepromoot. Tijdens onze zittingen zijn organisatoren van succesvolle burgerinitiatieven georganiseerd, zodat zij hun pleidooi kunnen maken en een definitieve impuls kunnen krijgen. De meest recente, getiteld „Save bijen en boeren!”, werd besproken tijdens onze plenaire vergadering van 23 maart 2022.

Ons Comité is er ook trots op om als gastheer op te treden voor de jaarlijkse EBI-dag. Met de slogan „Het Europees burgerinitiatief 10 jaar op, klaar voor de toekomst?” is het evenement van dit jaar een gelegenheid om terug te kijken naar de afgelopen tien jaar van dit instrument. We zullen luisteren naar de successen en uitdagingen ervan en bespreken hoe de toekomst eruit zou kunnen zien. Er zal ook bijzondere aandacht worden besteed aan de betrokkenheid van jongeren bij burgerinitiatieven in het kader van het Europees Jaar van de jeugd. Wij hopen dat dit evenement dit jaar zal bijdragen tot de bewustmaking van dit zeer innovatieve en veelbelovende instrument, met name onder de jongere generatie. Bewaar 2 juni in je agenda en doe mee naar de dag van het EBI!